Wie voelt de pijn van de voorjaarsnota? 'Iedere keuze raakt mensen'

Vrijdag werd de voorjaarsnota gepubliceerd, en na al die zoete verhalen die de fractievoorzitters van de coalitiepartijen liepen te verkondigen, is nu ook bekend waar het zogenoemde 'zuur' zit. Want hoe gaat het kabinet al deze plannen betalen, en bij wie komt de rekening te liggen?

De verdeling van de 'pijn' of 'het zuur' in de voorjaarsnota is een keuze van de fractievoorzitters van de coalitie. Dat zei minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) in een toelichting op de vrijdag gepubliceerde voorjaarsnota. "Er moeten keuzes gemaakt worden en een euro kan maar één keer uitgegeven worden."

Rekening voor de middenklasse?

Nu de voorjaarsnota op tafel ligt, is het duidelijk waar de pijnpunten zitten. Volgens politiek verslaggever Merel Ek van Hart van Nederland komt de rekening vermoedelijk terecht bij de werkende middenklasse met kinderen. "Het zuur is nu definitief naar buiten", zegt zij. Toch moeten we nog wachten op koopkrachtcijfers, die pas in augustus worden verwacht. Dan komen ook andere grote financiële knopen op tafel.

Minister Heinen erkent dat er pijnlijke keuzes zijn gemaakt. "Voor elke investering moet natuurlijk ook betaald worden. Een euro kan maar één keer worden uitgegeven", zegt hij. Volgens Heinen is geprobeerd de lasten eerlijk te verdelen. Hij is het dus niet eens met de stelling dat vooral gezinnen in de middeninkomens geraakt worden.

Bijna gratis kinderopvang en het niet verhogen van btw op cultuur en sport

Een belangrijke bezuiniging komt uit het uitstellen van de bijna gratis kinderopvang. Die vergoeding wordt pas over twee jaar ingevoerd, waardoor het kabinet miljarden vrijspeelt. "De sector heeft aangegeven het nog niet aan te kunnen. Er zijn al wachtlijsten, en die zouden nog langer worden", aldus Heinen. Daarnaast wordt de inkomstenbelasting minder ver verlaagd dan eerder beloofd, waardoor werkenden jaarlijks 1,3 miljard euro extra betalen.

Dat laatste heeft volgens Heinen alles te maken met het niet doorgaan van de geplande btw-verhoging op cultuur, media en sport. "Wat we daarmee zouden ophalen, wilden we gebruiken om de inkomstenbelasting te verlagen. Nu dat niet doorgaat, vervalt ook de verlaging."

Staatsschuld niet verder op laten lopen

Op de vraag of er geen andere manieren waren om het geld te vinden, bijvoorbeeld door de staatsschuld iets op te laten lopen, reageert Heinen stellig: "Dat kost ook geld en die rekening komt later alsnog. Iedere keuze raakt mensen, dat besef ik heel goed. Maar aan de andere kant: niets is gratis, het moet ergens vandaan komen."

Heinen blijft zelf het belang van een sluitende begroting benadrukken. Staatssecretaris Ingrid Coenradie (Justitie, PVV) wilde bijvoorbeeld extra geld voor gevangenissen, maar dat kwam er niet. "Ik heb aan haar gevraagd: kom met een dekkend voorstel", aldus Heinen. "Dat is niet gebeurd, en vervolgens hebben de fractievoorzitters andere keuzes gemaakt."

Donderdag, na de ministerraad, had staatssecretaris Coenradie daar het volgende over te zeggen:

0:40

Coenradie bindt in nu ze geen extra geld krijgt voor cellentekort

Gevraagd naar de Lelylijn, het spoorproject waarvan het geld voor andere infrastructuur wordt gebruikt, antwoordde Heinen: "Dat is ook een politieke keuze geweest." De Lelylijn werd toch al niet gebouwd, voegde hij toe.

Het kabinet schrapt een regeling voor kwetsbare kinderen in het voortgezet onderwijs. "Hoe de politieke keuzes worden ingevuld is natuurlijk ook aan de fractievoorzitters", aldus Heinen. "Wat ik belangrijk vind, is dat het wel gedekt wordt. Dat kan niet pijnvrij, en waar die pijn dan wordt gelegd is wel echt een politieke keuze."

Van afschuiven wilde Heinen niet spreken. "Ik sta ervoor, ik sta u ook te woord en ik ga ze ook verdedigen in het parlement."

Hart van Nederland / ANP