Zo raakt de voorjaarsnota jouw portemonnee, huur én buurt

Coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB hebben na dagenlang overleg en een laatste marathonsessie van 25 uur een akkoord bereikt over de voorjaarsnota. Dat bevestigen de partijleiders en ingewijden woensdag. In de voorjaarsnota staan plannen voor investeringen, lastenverlichting én bezuinigingen, al is het nog niet duidelijk hoe alles precies wordt betaald.

Het was het langste onafgebroken overleg van de coalitiepartijen tot nu toe. Politiek verslaggever van Hart van Nederland, Hannah Warnar, legt in de onderstaande video uit wat de plannen inhouden en wat dit betekent voor Nederlanders:

2:49

Wat betekenen de plannen uit de voorjaarsnota voor Nederlanders?

Wat verandert er voor burgers?

De energiebelasting gaat omlaag en er komt extra geld beschikbaar voor de kinderopvang en sociale advocatuur. Ook worden de sociale huren in ieder geval tot en met volgend jaar niet verhoogd. PVV-leider Geert Wilders noemt dat "een boodschappenbonus", doordat ook de huurtoeslag omhooggaat.

De VVD wist daarnaast de huurwet te verzachten: de rem op huurstijgingen in het middensegment gaat voor minder huizen gelden dan oorspronkelijk de bedoeling was. Ook worden de eerder verhoogde accijnzen op alcohol teruggedraaid en gaat de btw op zuivel weer omlaag, iets waar BBB op aandrong.

De coalitie wil ook regionale voorzieningen op peil houden. Gemeenten krijgen miljarden extra via het gemeentefonds, waardoor het zogeheten 'ravijnjaar' wordt afgezwakt. Dat is vooral goed nieuws voor voorzieningen zoals bibliotheken, zwembaden en jeugdzorg.

Investeringen, maar ook geschuif met geld

De BBB weet geld los te krijgen voor boeren, infrastructuur en de regio. Zo gaat 1,9 miljard euro naar de Nedersaksenlijn, deels betaald uit het potje dat oorspronkelijk bedoeld was voor de Lelylijn. Andere infrastructuurprojecten, zoals knelpunten in Overijssel en de sluis bij Kornwerderzand, krijgen ook geld. Officieel wordt de Lelylijn niet geschrapt, maar de financiering ervan is nu wel onzeker.

Defensie krijgt er 1,1 miljard euro bij. Tegelijkertijd werd duidelijk dat het gevangeniswezen het voorlopig moet doen zonder extra geld, tot frustratie van PVV-staatssecretaris Ingrid Coenradie.

Lees ook:

Na 25 uur overleggen, zijn coalitiepartijen eruit: akkoord bereikt over voorjaarsnota

Minder geld naar ondersteuning scholen

Het kabinet schrapt vanaf 2028 een regeling waarmee kwetsbare kinderen in het voortgezet onderwijs worden geholpen. In 2027 wordt 90 miljoen euro bezuinigd op de regeling en vanaf 2028 is het structureel 177 miljoen euro per jaar, waardoor de regeling stopt.

Scholen gebruikten het geld voor klassenassistenten, kleinere klassen en extra begeleiding. De regeling hielp bij het verkleinen van onderwijsachterstanden. Ook krijgt het ministerie van Onderwijs structureel minder compensatie voor stijgende kosten zoals huur en energie: de prijsbijstelling daalt van 340 naar 170 miljoen euro.

Het basisonderwijs, de publieke omroep en de indexatie van studiefinanciering zijn hiervan uitgesloten en het ministerie kiest ervoor om ook het voortgezet onderwijs hiervoor te compenseren. Onder meer de cultuursector en het vervolgonderwijs mbo, hbo en wo krijgen hier wel minder geld voor.

En hoe wordt dit betaald?

Waar het geld voor al die investeringen vandaan komt, blijft voorlopig onduidelijk. VVD-leider Dilan Yeşilgöz bevestigt dat er bezuinigingen komen, maar wil niet zeggen waarop. "Er zitten ook altijd dingen tussen die je misschien niet had gewild", zegt ze. Volgens minister Eelco Heinen (Financiën) wordt er binnen de afgesproken begrotingsregels gebleven. Dat betekent dat tegenover elke extra uitgave ook een bezuiniging staat, en dat lastenverlichting ergens anders weer wordt gecompenseerd.

Geert Wilders zegt dat een deel wordt betaald uit geld dat ministeries eerder niet opkregen, en doordat de jaarlijkse uitgaven minder hard stijgen dan eerst gepland.

Grote dossiers doorgeschoven

Grote dossiers zoals asiel, stikstof, klimaat en gevangenissen zijn doorgeschoven naar augustus. Voor stikstof is nu 600 miljoen euro beschikbaar, maar verdere financiering ontbreekt nog. Ook voor het dichtplakken van het miljardenlek bij asiel en het klimaatbeleid moet nog geld worden gevonden.

Hart van Nederland/ANP