Doe dit absoluut niet met je stembiljet als je blanco wilt stemmen

Woensdag is het zover, dan gaan we met z'n allen naar de stembus. Tenminste, als je gaat stemmen. Want ook al is de roep om te gaan stemmen groot, niet iedereen doet dat daadwerkelijk. Misschien weet je niet op welke partij je je stem moet uitbrengen. Een alternatief is dan een blanco stem. In dit artikel lees je hoe dat werkt en wat je absoluut niet moet doen met je stembiljet.

Tv-debatten, interviews, kieswijzers, er is enorm veel informatie beschikbaar om te bepalen op welke partij je op woensdag 29 oktober je stem gaat uitbrengen. Maar het is natuurlijk ook goed mogelijk dat je totaal niet weet op welke partij je moet stemmen. In dat geval kun je een blanco stem uitbrengen. Dat doe je door wel te gaan stemmen, maar op het stembiljet niets in te vullen. Je doet het stembiljet helemaal 'blanco' dus in de stembus.

Bij iedere verkiezingen zijn er bijzondere locaties waar je terecht kunt om zo'n bolletje rood te kleuren. Extra bijzonder zijn dit jaar, 80 jaar na de oorlog, een aantal herinneringscentra zoals bijvoorbeeld Kamp Amersfoort:

2:00

Kamp Amersfoort opent deuren als stembureau

Proteststem

Maar waarom zou je het doen? Veel mensen doen het vanwege de symbolische betekenis die een blanco stem heeft. Mensen zien het als een proteststem, bijvoorbeeld als ze het niet eens zijn met de standpunten van politieke partijen.

Je blanco stem geen invloed op de zetelverdeling. Je stem wordt ook niet aan een partij gegeven. Het is dus niet zo dat een blanco stem naar de grootste partij gaat. Maar deze stemmen worden wél meegenomen bij het bepalen van de opkomst. En hoe meer mensen stemmen, hoe succesvoller we de verkiezingen beoordelen.

Niet populair

Blanco stemmen is niet heel erg populair, wel stemden de afgelopen verkiezingen steeds iets meer mensen blanco. Bij de afgelopen verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2023 waren er 19.655 kiezers die blanco hebben gestemd. Dat is maar 0,19 procent van de geldige stemmen. 2 jaar eerder bij de Tweede Kamerverkiezing van 2021 werden er meer dan 10,4 miljoen geldige stemmen uitgebracht. Volgens de Kiesraad stemden toen ruim 17.000 mensen blanco. Dat is meer dan de keer daarvoor, want in 2017 stemden bijna 16.000 kiezers blanco tijdens de Tweede Kamerverkiezing.

Let heel goed op als je een blanco stem wil uitbrengen, dat je niets(!) op het stembiljet schrijft of tekent. Ook een tekst als 'dit is een blanco stem', maakt je stem direct ongeldig. Ook je naam of handtekening op een stembiljet schrijven kan je stem ongeldig maken. Bij de vorige verkiezingen in 2023 waren 22.822 uitgebrachte stemmen ongeldig.