Lijsttrekkers vullen Stemwijzer in, met welke concurrent hebben ze de meeste overeenkomsten?

Over vier weken mogen we weer naar het stemhokje om te kiezen wie namens ons de komende jaren het land gaat besturen. De StemWijzer van ProDemos, die woensdag online is gegaan, kan kiezers helpen bij het maken van een keuze. Zoals gebruikelijk vulden lijsttrekkers en andere kandidaten de test als eersten in. Bijna alle partijen waren aanwezig; de grootste partij in de Kamer én in de peilingen, de PVV, schitterde door afwezigheid.

Het kan natuurlijk best spannend zijn voor lijsttrekkers. Want wat als je tijdens dit live moment een andere partij als advies krijgt voorgeschoteld? Tijdens voorgaande edities ging het soms mis bij bepaalde politici, dus ligt er wel druk op de deelnemers om hun partijprogramma zo nauwkeurig mogelijk in te voeren, zodat hun eigen partij bovenaan de resultaten staat.

Omdat het na 29 oktober waarschijnlijk geen gemakkelijke taak wordt om een coalitie te smeden, kijken we met een positieve blik naar partijen die wat lager op de advieslijst staan van de deelnemers.

D66

Bij lijstrekker Rob Jetten van D66 liep het helemaal volgens plan, laat hij trots zien. "100 procent D66, toch fijn dat ik daar op uit ben gekomen", zegt hij lachend. Zijn top‑3 werd verder ingevuld door GroenLinks‑PvdA (83 procent) en SP (77 procent). "Verder zie ik ook veel partijen in het progressieve midden in de top 10 staan, dus dat is altijd fijn."

Beeld: Hart van Nederland

Met welke partijen die wat lager staan ziet D66 overeenkomsten? Volgens de StemWijzer heeft Jetten 33 procent gelijkenis met JA21 van Joost Eerdmans. Waar kunnen die twee partijen elkaar vinden? "We hebben de afgelopen tijd veel samengewerkt om bezuinigingen in het onderwijs van tafel te krijgen, en we zijn allebei groot voorstander van het schrappen van overbodige regels," aldus Jetten.

VVD

Ook Dilan Yeşilgöz (VVD) behaalde een 100 procent score. Op de tweede plek staat JA21 (87 procent), op de derde BVNL (73 procent). “Ben blij met de 100 procent score,” lacht Yeşilgöz.

Beeld: Hart van Nederland

Met welke partijen die lager op haar lijst staan ziet zij mogelijkheden voor de toekomst? “Heel spannend dit, dit heb ik zelf nog niet bekeken. Ik zie vooral een paar partijen die ik niet ken, maar gelukkig ook een paar andere liberale partijen.”

Volgens de StemWijzer heeft Yeşilgöz een overeenkomst van 23 procent met GroenLinks‑PvdA, hoe verklaart zij die score? "Volgens mij gaat dat dan over internationale veiligheid. Zij willen, geloof ik, de nieuwe NAVO‑norm van 3,5 procent halen."

De SP komt er met 37 procent ook niet hoog uit bij mij. Toch willen zij ook investeren in veiligheid, en we hebben recent nog een gezamenlijke motie ingediend om de regelzucht voor mkb’ers te verminderen. Er zijn dus echt wel momenten waarop we elkaar kunnen vinden.”

GroenLinks-PvdA

GroenLinks‑PvdA‑Kamerlid Habtamu de Hoop heeft de test ook met vlag en wimpel doorstaan. “Geen verrassing hier, 100 procent voor mijn partij.” Daarnaast zijn er overeenkomsten met de Partij voor de Dieren (91 procent) en D66 (85 procent). "Ik ben vooral blij dat er veel stellingen inzaten die jongeren aangaan: wonen, klimaat, en het Israël‑Gaza‑conflict."

Beeld: Hart van Nederland

Met welke partijen lager op de lijst ziet De Hoop samenwerking mogelijk? De VVD scoort bij hem 24 procent. "De VVD zegt wel dat zij klimaat belangrijk vinden en dat ze de stikstofcrisis willen aanpakken. Ook staan we beiden positief tegenover investeren in defensie."

CDA scoort 55 procent. “Er zijn vele verschillen tussen CDA en onze partij, maar we kijken volgens mij vaak naar maatschappijvraagstukken op een vergelijkbare manier. Ik denk dat wij allebei meer willen samenwerken en solidariteit willen zien in de samenleving.”

BBB

Van der Plas is zeer tevreden met haar uitslag: "100 procent BBB." Op plek 2 staat de PVV (77 procent) en op plek 3 Forum voor Democratie (73 procent). "Dit is voor mij geen verrassing, eerlijk gezegd."

Beeld: Hart van Nederland

Partijen als Volt en GroenLinks‑PvdA scoren bij haar relatief laag. Waar zouden Van der Plas en die partijen elkaar toch kunnen vinden? "Met GroenLinks‑PvdA zijn er raakvlakken op sociale thema’s, maar op veel dossiers staan we lijnrecht tegenover elkaar."

D66 dan, met 43 procent ook geen hoogvlieger bij de uitslag van de BBB-voorvrouw. Op het gebied van wonen hebben we raakvlakken en kunnen we daar best met elkaar om de tafel gaan zitten." Met 47 procent staat ook de SP niet hoog op de lijst. "Ook met die partij kunnen we elkaar best vinden op de sociale thema's. Ik ben het best vaak eens met Jimmy Dijk en we kunnen goed met elkaar overweg, hij is een strijder en dat ben ik ook. Toch is hij wel soms wat kort door de bocht en een tikkeltje communistisch."

ChristenUnie

Mirjam Bikker (ChristenUnie) is opgelucht: "Een 100 procent score." CDA staat op 80 procent, D66 op 73 procent. "Dat CDA zo hoog staat is niet geheel onverwacht, we kijken op veel thema’s op vergelijkbare wijze naar de samenleving."

Beeld: Hart van Nederland

Lager op haar lijst staan partijen als Forum voor Democratie en BVNL. Toch ziet ze potentie: BBB scoort 43 procent bij haar; “Zij voeren een cultureel-conservatieve agenda, daar zien we aanknopingspunten. Ook op wonen kunnen we stevige gesprekken voeren. Over migratie kunnen we ons bij de VVD vinden.”

CDA

Bontebal van het CDA bekijkt zijn uitslag met trots. "Het is alsof je je schoolexamen gehaald hebt," grapt hij. "Ik mag waarschijnlijk door als partijleider van het CDA." Tweede in zijn overzicht is ChristenUnie (80 procent), derde de partij van Aant Jelle Soepboer (Fryske Nasjonale Partij) met 73 procent.

Beeld: Hart van Nederland

GroenLinks‑PvdA scoort 50 procent. Waar ziet Bontebal mogelijke samenwerking? "Het woonprobleem staat hoog op de agenda bij verscheidene partijen; ik denk dat we daar snel overeenstemming kunnen vinden. Ook klimaat is zo’n thema dat ons verbindt, al willen we dat wel op verschillende manieren aanpakken."

JA21 scoort 60 procent bij hem: “We hebben raakvlakken op migratie, maar hun aanpak verschilt op onderdelen van de onze."

Ook heeft Bontebal nog een tip voor de mensen die de StemWijzer ook nog gaan invullen: "Dit zijn natuurlijk wel zwart-wit-stellingen. Je moet ook even bij de beschrijvingen van de partijen kijken hoe zij echt over bepaalde thema's en problemen denken. Want daar schuilen vaak de verschillen. The devil is in the details."

Geen 100 procent score

Niet iedereen haalde een 100 procent score: SGP-voorman Chris Stoffer kwam uit op 97 procent. "Ik heb gewoon mijn eigen mening gegeven, en je kan het niet altijd eens zijn met je partij."

Beeld: Hart van Nederland

Lijstrekkers van andere kleinere partijen zoals Van Baarle van DENK, De Vos van Forum voor Democratie, Van Hijum van NSC, Laurens Dassen van Volt en Wybren van Haga wisten wel een 100 procent score te behalen.