Mensen moeten verplicht verhuizen om uitbreiding Defensie: 'Moeilijk besluit'

Het kabinet heeft vrijdag besloten dat er zeker veertien panden gesloopt moeten worden om ruimte te maken voor de uitbreiding van Defensie. Mogelijk komen daar nog dertien woningen of bedrijven bij. Staatssecretaris van Defensie Gijs Tuinman noemt het een moeilijk besluit: "Als het over mensen en hun bedrijven gaat, is het altijd een moeilijk besluit om te nemen," zegt hij tegen Hart van Nederland. "Ik heb er de afgelopen nachten slecht van geslapen."

De uitbreiding is volgens Tuinman noodzakelijk vanwege de dreigende internationale ontwikkelingen, met name de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Defensie wil voorbereid zijn op een grootschalig conflict. Het krijgt sinds de Russische inval in Oekraïne veel meer geld.

Het ministerie wil groeien naar 100.000 man en veel meer gaan oefenen. Defensie zegt te hebben gekeken naar een "minimale behoefte" aan extra ruimte. Dat neemt niet weg dat er lokaal ingrijpende maatregelen worden genomen.

Zoeken naar ruimte

"Uit het onderzoek 'Ruimte voor Defensie' is naar voren gekomen dat er 57 minimale behoeften zijn op het gebied van defensie om uit te breiden," vertelt hij verder.

Door het hele land is gekeken waar mogelijk ruimte is. Zo worden er F-35's gestationeerd op Lelystad Airport, komen er twee nieuwe munitiecomplexen bij in Staphorst en de Kollumerwaard in Friesland, een nieuw oefendorp in de buurt van de Weerterheide en een nieuwe kazerne aan de Spiekweg in Zeewolde. Ook worden de activiteiten op vliegbasis Deelen bij Arnhem flink opgeschroefd.

Enkele tientallen huizen en bedrijven moeten worden gesloopt of verplaatst om de uitbreiding mogelijk te maken. Dat speelt vooral in Flevoland. Voor de kazerne moeten negen boerenbedrijven verdwijnen, net als 387 hectare landbouwgrond en 245 hectare natuur. Bij Lelystad gaat het om dertien huizen en bedrijven.

Mensen en bedrijven uitkopen

Om ruimte te maken, moeten mensen en bedrijven worden uitgekocht. "Mensen van het Rijksvastgoedbedrijf en mensen van Defensie zijn de komende tijd bij die mensen om te praten over wat deze plannen betekenen voor hen." Waar de een ruimte nodig heeft, moet iemand anders ruimte inleveren of zelfs helemaal opgeven.

"We beseffen ons heel goed dat dit besluit aardig wat mensen gaat raken. Zo moeten mensen, bedrijven, boerderijen en sportvelden verplaatsen, sommige van hen zaten daar al een lange tijd, soms al generaties lang. Ondanks dat deze mensen geraakt worden door dit besluit, probeert Defensie de overlast in het algemeen zo veel mogelijk te beperken. Aan de andere kant moet Defensie nu de ruimte krijgen die ze nodig heeft."

De uitbreiding van Defensie op deze schaal is volgens Tuinman bijzonder. "Het is een van de grootste ruimtelijke ordeningsprojecten van de afgelopen 20 jaar, en voor Defensie moet je zelfs teruggaan naar 1930." Toen werden er snel veel oefenterreinen aangelegd in Nederland om het land voor te bereiden op de groeiende dreiging van Duitsland, voornamelijk in de vorm van het opkomende nationaalsocialisme. "Het is dus nu, bijna 100 jaar later, weer nodig om een grote en noodzakelijke slag te maken, om Defensie die ruimte te geven."

Lekken van plannen

Een deel van de plannen was al eerder uitgelekt, zoals het weer in gebruik nemen van de kazerne in Budel waar nu nog een azc is en de wens om F-35's te stationeren op Lelystad Airport. Daar wil Defensie medegebruiker worden van een burgervliegveld waar vakantievluchten vertrekken. Maar de Tweede Kamer ziet daar niets in, ook coalitiepartijen BBB en NSC verzetten zich hiertegen.

Het voornemen is dat het kabinet eind dit jaar tot een definitief oordeel komt.

Hart van Nederland / ANP