Gera wil gastouder zijn, maar volgens gemeente is lucht bij haar huis gevaarlijk

Het aantal gastouders in Nederland daalt snel, volgens belangenvereniging BOinK. Dat is slecht nieuws, aangezien flexibele opvang hard nodig blijft. Veel ouders werken bijvoorbeeld buiten kantooruren en kunnen hun kinderen alleen 's ochtends vroeg brengen of 's avonds ophalen. Voormalig gastouder Gera wil daarentegen graag aan het werk, maar gemeente Ede - waar ze woont - geeft haar geen vergunning omdat mogelijke fijnstof uitstoot door een nabijgelegen veehouderij een gezondheidsrisico vormt voor de luchtwegen van kinderen.

In 2024 waren er volgens BOinK 17.000 gastouders, volgens een tussentijdse schatting is dat al gedaald naar 13.000 gastouders dit jaar. Ooit waren dit nog 50.000.

"We zien wel dat het echt noodzakelijk is dat flexibele kinderopvang blijft bestaan", vertelt Gjalt Jellesma van BOinK. "Heel veel ouders werken buiten kantooruren en kunnen praktisch gezien niet terecht bij een kinderopvang. Daarnaast spelen ook culturele en religieuze beweegredenen een rol waarom gastouderschap een goede oplossing kan zijn. Door kinderen in hun omgeving op te vangen zorg je ervoor dat kinderen ook in hun vertrouwde omgeving blijven. Dat is met name voor avondtijden heel prettig."

En dat begrijpt Gera, daarom wil ze zo graag als gastouder werken. "In mijn vorige woning was ik al 6 jaar gastouder." Maar in haar nieuwe woning mag dat niet. "De gemeente zou een advies van GGD-Midden Nederland opvolgen die stelt dat een boerderij, een veehouderij met varkens, op 86 meter afstand van onze woning, fijnstof zou uitstoten wat gezondheidsrisico's meebrengt voor kinderen die zouden spelen in onze tuin."

Maar volgens Gera is dat onbegrijpelijk. "Ik ruik niet eens de varkensboerderij in mijn achtertuin. Ik geloof dat het in een stad veel vervuilender is allemaal dan hier bij mij." Ze wil gewoon graag aan de slag. "Ik heb een buurvrouw, zij werkt in de zorg. Het is voor haar zo fijn dat ze haar kinderen om 06.00 uur naar mij kan brengen. Dat kan nu niet. Ik heb daarnaast ook veel ouders die in Otterlo zitten, ik ben dan de enige kinderopvang voor hun in de buurt, ook die al om 06.00 uur geopend is."

Frappant?

Maarten Krol, hoogleraar WUR expertise luchtkwaliteit, heeft geen idee waar de gemeente zich op baseert. "Fijnstof wordt gemeten in waarden van ph10 (abstracte meting) en ph2,5 (gezondheidsrisicometing). Ik vermoed dat de gemeente naar de ph2,5-waarden heeft gekeken."

Nederland dient zich te houden aan de Europese richtlijnen. "Maar de wereldgezondheidsrichtlijn is bijvoorbeeld veel strenger dan de Europese richtlijn. Als we naar de WHO-richtlijnen kijken voldoen we nergens in Nederland aan de maximale normering van fijnstof. Ook in de stad is er veel emissie. Dus hoe de gemeente die afweging maakt in het geval van Gera is echt heel individueel. Ik vind het wel frappant."

Risico met gezondheid?

Gemeente Ede is niet van plan om de beslissing te herzien. "Wij volgen bij dit soort vergunningaanvragen uiteraard altijd gewoon het advies van GGD Gelderland-Midden. Dat is voor ons de aangewezen instantie die de beoordeling geeft over eventuele gezondheidsrisico’s voor kinderen. Daarvan afwijken betekent dus risico nemen met die gezondheid. Dat is de reden dat we dit beleid op dit moment niet herzien."