Nederland verdeeld over Iran-aanval, meerderheid wil Israël-verdrag stopzetten
Panel
24 juni 2025, 14:09
De aanval van de Verenigde Staten op doelen in Iran roept flinke twijfels op bij deelnemers aan het Hart van Nederland-panel. In een nieuwe peiling onder 3.706 respondenten noemt de helft (50 procent) het ingrijpen "vooral een verkeerde actie". Slechts een derde (33 procent) steunt de aanval, die volgens de Amerikanen bedoeld is om de Iraanse kernwapeninfrastructuur te raken. Vooral vrouwen (22 procent steun) en jongere Nederlanders (29 procent steun) tonen zich terughoudend.
De escalatie tussen de Verenigde Staten en Iran houdt ook in Nederland de gemoederen bezig. Zo zijn er grote zorgen bij de Iraanse gemeenschap hier, te zien in bovenstaande reportage.
Volgens de Amerikaanse minister van Defensie Hegseth was het doel van de aanval niet het verdrijven van het Iraanse regime, maar het uitschakelen van het nucleaire programma. President Trump zou tot de conclusie zijn gekomen dat het Iraanse atoomprogramma een gevaar vormt. Trump is al langer kritisch op de leiders van de Islamitische Republiek Iran, die volgens hem financiële en militaire steun verlenen aan "terroristen en milities".
Iran ondersteunt in het Midden-Oosten een netwerk van gewapende groepen, bekend als de As van Verzet. Hieronder vallen onder meer de Hezbollah-beweging in Libanon en de Houthi's in Jemen. Ook levert Iran wapens aan Rusland in de oorlog tegen Oekraïne, en steunde het de autoritaire president Assad van Syrië.
Er is een duidelijke politieke scheidslijn tussen Nederlanders die de actie steunen en zij die deze afkeuren. Vooral kiezers van SGP (79 procent), JA21 (73 procent), NSC (60 procent) en VVD (51 procent) steunen de aanval. De meeste kritiek komt van kiezers van DENK (94 procent), Partij voor de Dieren (81 procent), Volt (80 procent), GL-PvdA (80 procent) en SP (79 procent).
Bekijk hier wat panelleden van de Amerikaanse aanvallen op Iraanse doelen vinden:
Op welke partij zou u stemmen als er vandaag verkiezingen zijn?* | Vooral een juiste actie | Vooral een verkeerde actie | Geen mening |
|---|---|---|---|
PVV | 43% | 37% | 20% |
GL-PvdA | 11% | 80% | 9% |
VVD | 51% | 37% | 12% |
CDA | 41% | 43% | 16% |
D66 | 13% | 74% | 13% |
JA21 | 73% | 13% | 14% |
SP | 14% | 79% | 8% |
FVD | 45% | 39% | 16% |
Partij voor de Dieren | 3% | 81% | 16% |
SGP | 79% | 14% | 7% |
Alle panelleden | 33% | 50% | 17% |
Meerderheid voor (deels) opschorten associatieverdrag
Ook het bestaande associatieverdrag tussen de Europese Unie en Israël ligt onder vuur. Dat verdrag regelt onder meer handelsvoordelen en samenwerking op het gebied van technologie en onderwijs. Een recent EU-onderzoek meldde vrijdag dat er aanwijzingen zijn dat Israël mensenrechten schendt in de oorlog tegen Hamas in de Gazastrook. Daarmee zou Israël volgens het rapport zijn verplichtingen uit het associatieverdrag schenden.
Spanje pleit ervoor dat de EU het verdrag met Israël direct opzegt. Duitsland daarentegen wil het verdrag behouden vanwege het belang ervan, en vindt dat de afspraken niet ter discussie mogen staan. De Nederlandse minister Veldkamp wilde maandag nog niet spreken over mogelijke gevolgen.
Uit de peiling blijkt dat een ruime meerderheid van het panel vindt dat Nederland moet pleiten voor een gedeeltelijke of volledige opschorting van het verdrag. 22 procent wil volledige opzegging, 35 procent kiest voor gedeeltelijke opschorting zoals het schrappen van handelsvoordelen. Slechts 28 procent vindt dat het verdrag ongewijzigd moet blijven.
Bekijk hier wat panelleden vinden waar Nederland voor moet pleiten op het gebied van het EU-associatieverdrag met Israël:
Op welke partij zou u stemmen als er vandaag verkiezingen zijn?* | Volledig opzeggen | Deels opschorten | Behouden | Geen mening |
|---|---|---|---|---|
PVV | 19% | 25% | 36% | 20% |
GL-PvdA | 39% | 51% | 6% | 4% |
VVD | 9% | 39% | 41% | 11% |
CDA | 8% | 47% | 31% | 14% |
D66 | 36% | 45% | 2% | 16% |
JA21 | 8% | 24% | 59% | 8% |
SP | 31% | 49% | 7% | 13% |
FVD | 31% | 9% | 48% | 13% |
Partij voor de Dieren | 43% | 40% | 4% | 13% |
SGP | 0% | 8% | 88% | 4% |
Alle panelleden | 22% | 35% | 28% | 16% |
Wapenonderdelen splijten Nederland
Nederlandse bedrijven leveren F-35-onderdelen en andere componenten via internationale contracten. Ook hierover is het Hart van Nederland-panel sterk verdeeld: 42 procent vindt dat die leveringen kunnen doorgaan, terwijl 45 procent een embargo of stopzetting wil. Rechtse stemmers zijn vaker voorstander van doorgaan met de leveringen, terwijl linkse kiezers van onder meer GL-PvdA, Partij voor de Dieren en D66 juist een verbod willen.
Bekijk hier wat panelleden vinden van een mogelijk embargo van het leveren van wapenonderdelen voor onder meer Israëlische F35-gevechtsvliegtuigen:
Op welke partij zou u stemmen als er vandaag verkiezingen zijn?* | Voor embargo | Tegen embargo | Geen mening |
|---|---|---|---|
PVV | 36% | 49% | 15% |
GL-PvdA | 80% | 12% | 8% |
VVD | 22% | 68% | 10% |
CDA | 31% | 57% | 12% |
D66 | 70% | 19% | 11% |
JA21 | 12% | 82% | 7% |
SP | 65% | 22% | 12% |
FVD | 42% | 54% | 4% |
Partij voor de Dieren | 78% | 6% | 15% |
SGP | 5% | 92% | 3% |
Alle panelleden | 45% | 42% | 13% |
*Volgorde op basis van laatste peiling van Peil.nl. Alleen tien grootste partijen geselecteerd. Door afrondingen tellen uitslagen mogelijk niet op tot 100%.
Meld je aan voor het Hart van Nederland-panel
Wat vind je van vuurwerk, klimaatdemonstraties of de opkomst van kunstmatige intelligentie? En hoe kijk jij naar de verschillende politieke besluiten? Dat krijg je allemaal voorgeschoteld in het Hart van Nederland-panel. Meld je hieronder aan en bepaal wat nieuws wordt!
Aanmelden voor het Hart van Nederland-panel kan via deze link of klik op de knop hieronder. Bent u al lid en zijn uw gegevens gewijzigd? Dan kunt u dat via deze link aangeven.
Meld je aan
Ontvang onze nieuwsbrief
Meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief met daarin het laatste nieuws en aanbiedingen die wijzelf of in samenwerking met onze partners organiseren. Je kunt je op ieder moment afmelden. Zie voor meer informatie de privacyverklaring.