Dit weten we nu over de aanslag in Australië: 'Ook in Nederland alertheid geboden'

Op het populaire Bondi Beach in de Australische stad Sydney zijn zestien mensen om het leven gekomen toen twee schutters het vuur openden. Op het afgeladen strand was op dat moment een Joodse viering gaande. Nog eens veertig mensen raakten gewond. De politie spreekt van een terroristische aanslag, gericht op de Joodse gemeenschap. Eén van de schutters is gedood, de ander is aangehouden. Wat weten we nu over de aanslag en de impact in Nederland?

Verschillende getuigen zagen hoe twee mannen zondag rond 18.30 uur lokale tijd uit een voertuig stapten en vanaf een brug het vuur openden op strandgangers. Ze hadden meerdere zware wapens bij zich. Op het strand was op dat moment een grootschalige viering voor Chanoeka, een Joodse feestperiode. Daar waren naar schatting zo’n duizend mensen bij aanwezig.

Volgens ooggetuigen werd er ongeveer tien minuten lang geschoten, waarna de politie de schutters wist te neutraliseren. Een van hen kwam daarbij om het leven, de ander verkeert in kritieke toestand. Bij de schietpartij vielen zestien doden, waaronder de schutter, en tientallen gewonden, waaronder twee politieagenten. Onder de dodelijke slachtoffers ook een kind. En onder de in het ziekenhuis opgenomen gewonden bevinden zich vier kinderen.

Vermoedelijk terroristisch motief

Kort na het incident is er door de premier van New South Wales en de politiecommissaris een persconferentie gehouden. Zij bevestigden toen een dodental van twaalf mensen, inclusief een van de schutters. Inmiddels ligt het dodental op zestien en zeker veertig slachtoffers worden nog verzorgd in het ziekenhuis.

Ook is bekend gemaakt dat er "verschillende geïmproviseerde explosieven" zijn aangetroffen. Die zijn door de explosievenopruimingsdienst onschadelijk gemaakt.

Volgens Chris Minns, premier van Nieuw-Zuid-Wales, was de daad gericht tegen de Joodse gemeenschap in Sydney. Australische premier Anthony Albanese sprak van een "aanval op allen" in Australië en zei naast de Joodse gemeenschap te staan.

Zondagavond werd bekend dat de twee schutters een 50-jarige vader en zijn 24-jarige zoon zijn.

'Extreem barbarisme en antisemitisme'

Ook in Nederland wordt er geschokt gereageerd op de gebeurtenissen in Sydney. "Joden moeten overal vrij en zonder angst hun geloof kunnen vieren", zegt D66-leider Rob Jetten in een reactie op de aanslag. Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) schreef op X dat "bestrijding van antisemitisme, haat en geweld een wereldwijde opdracht is".

Ook andere politieke leiders reageren op de gebeurtenis. "Wat de viering van een feest van lichtjes zou moeten zijn, is voor de Joodse gemeenschap rond Bondi Beach diep donker geworden. Woorden schieten tekort", aldus partijleider Dilan Yeşilgöz van de VVD.

Geert Wilders van de PVV spreekt van een "daad van extreem barbarisme en antisemitisme". Volgens hem wordt het toenemende antisemitisme in de wereld gevoed door "de islam en de groeiende Israël-haat van links-liberale politici, media en academici".

CJO reageert 'ontzet en geschokt'

Het Centraal Joods Overleg (CJO) is "ontzet en geschokt" door de schietpartij op Bondi Beach. "In Australië, waar de dag het eerste begint, werd als eerste ter wereld het acht dagen durende chanoekafeest gevierd", schrijft het CJO. "De aanhoudende aanvallen op synagogen en Joden wereldwijd, samen met de dagelijkse demonstraties die terrorisme en moord verheerlijken, creëren een onaanvaardbaar klimaat van geweld en angst om openlijk Joods te zijn."

Zichtbare en onzichtbare veiligheidsmaatregelen

Ook in Nederland zijn meerdere publieke Chanoekavieringen, met onder meer Chanoekaconcerten in het Concertgebouw in Amsterdam. Woordvoerders van de gemeente Amsterdam en Utrecht zeggen dat ze geen mededelingen doen over eventuele extra veiligheidsmaatregelen bij Chanoekavieringen.

Onder meer de gemeente Den Haag laat wel weten "extra alert" te zijn na de dodelijke schietpartij in Sydney. Over eventuele aanvullende veiligheidsmaatregelen wil een woordvoerder geen uitspraken doen. "Rondom Joodse instellingen worden al langer zichtbare en onzichtbare veiligheidsmaatregelen getroffen."

Het ministerie van Buitenlandse Zaken laat weten geen hulpverzoeken te hebben ontvangen van Nederlanders in Sydney. Het meldde op sociale media de situatie op de voet te volgen. Ook adviseerde het ministerie landgenoten die daar in de buurt zijn instructies van de lokale autoriteiten op te volgen en vrienden en familie te laten weten hoe het gaat.

NCTV: 'ook in Nederland is alertheid geboden'

Wieke Vink, directeur van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), spreekt van een "afschuwelijke gebeurtenis in Sydney, Australië waar ​schutters het vuur hebben geopend op ​bezoekers van een Joods festival om Chanoeka te vieren". ​Ze laat weten mee te leven met de slachtoffers en de nabestaanden.

"Ook in Nederland is alertheid geboden. ​Onlangs is het dreigingsniveau voor een terroristische ​aanslag opnieuw vastgesteld op niveau 4 op een schaal van 5. ​Dat betekent dat de kans op een aanslag reëel is", stelt Vink. ​"Op specifieke locaties kunnen zichtbare en onzichtbare maatregelen zijn genomen ​naar aanleiding van het dreigingsniveau."