'Ongewenste vreemdelingen houden cellen bezet en kosten tonnen per dag'

Door heel Nederland is er een groot tekort aan cellen. Meer dan 99 procent is bezet, zo zegt demissionair staatssecretaris Arno Rutte (Justitie). Bijna tien procent van die cellen wordt bezet door gevangenen zonder geldige verblijfsstatus, meldt De Telegraaf maandag. Dat kost de staat tonnen per dag. Uitzetten lijkt een logische oplossing, maar dat blijkt in de praktijk lastig.

Ze mogen hier eigenlijk niet zijn, maar zitten toch vast in een Nederlandse cel. In september telde de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) zo'n achthonderd gedetineerden zonder geldige verblijfsstatus, schrijft De Telegraaf. Het gaat om afgewezen asielzoekers, mensen met een verlopen visum of ongewenst verklaarde EU-burgers.

In de voorjaarsnota was geen extra geld gereserveerd voor de gevangenissen, tot teleurstelling van toenmalig staatssecretaris Ingrid Coenradie:

0:40

Coenradie bindt in nu ze geen extra geld krijgt voor cellentekort

Tonnen per dag

Nederland heeft één gevangenis die speciaal bedoeld is voor criminele vreemdelingen: PI Ter Apel. Daar waren de afgelopen zes maanden alle 443 cellen volledig bezet. Maar in totaal zitten er zo'n 800 vreemdelingen vast. De overige ruim 350 zitten verspreid over andere gevangenissen, waardoor er een tekort aan cellen ontstaat.

Dat kost de staat veel geld. Een gevangene kost gemiddeld 399 euro per dag, blijkt uit berekeningen van DJI. Dat komt neer op zo'n 300.000 euro per dag aan kosten voor de opvang van ongewenste vreemdelingen.

Opvallend zijn de lange celstraffen die sommige afgewezen asielzoekers krijgen. Een man uit Sierra Leone kreeg vier jaar celstraf voor de verkrachting van een 20-jarige medewerkster van een bed-, bad- en broodlocatie. En een uitgeprocedeerde Palestijn kreeg achttien jaar celstraf voor het doodsteken van een 70-jarige vrouw bij een beroving in 2023.

Personeelstekort

Volgens het ministerie is het uitzetten van buitenlandse criminelen niet zo eenvoudig. "Vreemdelingen die in Nederland strafrechtelijk vastzitten mogen hun straf niet zomaar ontlopen. Volgens de wet geldt de zogenoemde executieplicht: straffen moeten hier worden uitgezeten, tenzij er sprake is van een overdracht of strafonderbreking." Maar dat gebeurt bijna nooit.

Het cellentekort volledig toeschrijven aan vreemdelingen is volgens een woordvoerder van het ministerie dan ook onterecht. Volgens hen is het een "veel breder probleem" en speelt vooral het tekort aan personeel een grote rol. Daarom loopt er al langere tijd een wervingscampagne om nieuw personeel aan te trekken voor DJI.