Zó wordt het weer met Dodenherdenking en Bevrijdingsdag

Met een noordenwind wordt het de komende dagen koel en licht wisselvallig. In tegenstelling tot de afgelopen dagen kun je een jas dus goed gebruiken. Toch is er ook ruimte voor de zon, en het lijkt erop dat we geluk hebben met het weer. Wie maandag een bevrijdingsfestival bezoekt, moet volgens Hart van Nederland-weerman Jordi Huirne de zonnebril niet vergeten.

Geschreven door meteoroloog Jordi Huirne

Zondag is er veel bewolking en vanuit het noordwesten trekken lichte buitjes over het land. Omdat de buien worden gevoed door het warme water van het IJsselmeer, kunnen ze daar soms net wat feller zijn. Ze trekken vervolgens via Gelderland richting Noord-Limburg. Tussendoor is er soms wat zon, vooral aan zee. Het wordt hooguit 11 graden in het noorden, 12 graden in het midden van het land en 14 graden in het zuiden. De stevige noordwestenwind maakt het voor het gevoel nog wat frisser.

Tijdens de Dodenherdenking blijft het op de meeste plekken droog en laat de zon zich ook iets vaker zien. Wie in de provincie Groningen buiten gaat herdenken, doet er goed aan een paraplu bij de hand te houden. Daar trekken begin van de avond nieuwe buien binnen. Een warme jas is ook geen overbodige luxe: rond 20.00 uur uur is het zo'n 10 graden.

Bevrijdingsdag: meer zon

Na wat buien in de nacht naar maandag wordt het overdag op steeds meer plaatsen droog. In de ochtend is het zuiden nog gevoelig voor een enkele bui, maar 's middags is de kans op regen klein en komt de zon vaker tevoorschijn. In de noordelijke provincies wordt het zelfs zonnig. Alleen langs de Belgische grens kan het tot halverwege de middag nog even regenen.

Op veel plekken dus aangenaam weer voor een bevrijdingsfestival. Met 14 graden in het noorden en 16 graden in het zuiden is het wel iets frisser dan normaal, maar de zon maakt veel goed. Er staat wel een stevige noordoostenwind, windkracht 3 tot 4. In de kustgebieden waait het zelfs vrij krachtig, met windkracht 5 tot 6. Daar voelt het dan ook behoorlijk fris aan.

Insmeren!

Wie een festival bezoekt in bijvoorbeeld Haarlem, Utrecht, Wageningen of Zwolle, doet er goed aan niet alleen een zonnebril mee te nemen, maar ook zonnebrandcrème. Met zonkracht 5 kan een lichte huid al in 20 minuten rood kleuren.

Aan het begin van de avond wordt het overal zonnig, maar zodra de zon weg is, koelt het snel af. Tegen middernacht is het nog maar een graad of 5. Dat voelt behoorlijk fris aan.

Bevrijdingsdag vroeger

Tijdens de bevrijding op 5 mei 1945 eindigde een opvallend koude periode. Met een matige tot vrij krachtige zuidwestenwind werd nog steeds frisse lucht aangevoerd. In De Bilt kwam de temperatuur uit op 12,4 graden. Er viel in ruim zes uur bijna 8 millimeter regen, maar tussen de buien door scheen de zon ook vijf uur.

Dat het in mei soms nog winters kan zijn, bewees 1957. Van 4 tot en met 7 mei viel er dagelijks sneeuw, vooral op Bevrijdingsdag. Op de Vaalserberg bleef de sneeuw liggen en groeide het sneeuwdek tot 15 centimeter. Nooit eerder lag er zo laat in de lente nog zoveel sneeuw in Nederland. In De Bilt werd het niet warmer dan 7,8 graden, de op een na koudste Bevrijdingsdag ooit. In 1979 was het nog iets kouder: 7,2 graden, met ook toen smeltende sneeuw. Opmerkelijk is dat het ook in 2019 en 2021 op 4 en 5 mei nog sneeuwde.

In 1990 verliep Bevrijdingsdag juist zomers. In De Bilt scheen de zon bijna 14 uur en het werd maar liefst 27,8 graden, een record.

Klimaat verandert

Als we het weer op Bevrijdingsdag in de vorige eeuw vergelijken met deze eeuw, dan zijn er grote verschillen te zien. De gemiddelde maximumtemperatuur steeg van 15,7 naar 16,7 graden. Waar het vorige eeuw op 55 procent van de Bevrijdingsdagen regende, is dat deze eeuw nog maar 40 procent. De zon laat zich ook vaker zien: gemiddeld 7,5 uur tegenover 5,5 uur vroeger.