Een bedankje sturen aan ChatGPT? Zoveel stroom kost één berichtje

Even snel een vraagje aan ChatGPT sturen. Of een leuke afbeelding laten maken met een AI-tool. Of misschien zelfs een hele video genereren. Het lijkt vanzelf te gaan, maar achter de schermen draaien enorme computers op volle toeren. En die vreten stroom. Maar hoeveel precies?

Hart van Nederland sprak hierover met de Nederlandse datawetenschapper Alex de Vries-Gao, die wereldwijd bekendstaat om zijn onderzoek naar de milieu-impact van digitale technologie. De Vries-Gao houdt zich al jaren bezig met het stroomverbruik van opkomende technieken. Hij begon met cryptovaluta zoals bitcoin en stapte over naar AI toen hij zag hoeveel rekenkracht daarvoor nodig is. "Vanuit het 'groter is beter'-principe wordt gedacht dat als je het AI-model groter maakt, het beter presteert. En 'beter' geeft je ook een betere marktpositie en een hogere omzet. Maar vanuit milieuoogpunt is dat rampzalig", aldus de wetenschapper van de Vrije Universiteit in Amsterdam.

Exacte cijfers over het stroomgebruik van AI-toepassingen zijn er niet, maar De Vries wist op slimme wijze een nauwkeurige schatting te maken. AI-tools zoals ChatGPT en Midjourney draaien op servers in datacenters, die vaak gespecialiseerde grafische kaarten gebruiken. Die worden veelal op één plek ter wereld 'verpakt': bij het bedrijf TSMC in Taiwan. "Als je hun capaciteit weet, dan kun je berekenen hoeveel AI-modules en systemen geproduceerd kunnen worden." En als je weet dat die productiecapaciteit elk jaar verdubbelt, kun je ook inschatten hoeveel ervan in gebruik genomen wordt, en dus hoeveel stroom AI in totaal nodig heeft.

Eind vorig jaar nam AI volgens De Vries zo'n 20 procent van het totale stroomverbruik van datacenters voor zijn rekening. Dat staat ongeveer gelijk aan het volledige stroomgebruik van Nederland. Dit jaar stijgt dat naar verwachting naar 50 procent van de digitale infrastructuur, ongeveer 1 procent van de wereldwijde stroomvraag. Dat komt overeen met het totale energieverbruik van het Verenigd Koninkrijk.

Zoveel stroom gebruik één AI-prompt

Maar moet je je dan schuldig voelen als je een vraag stelt aan ChatGPT? Een enkele 'prompt' (vraag) kost op zich weinig energie. Omdat techbedrijven geen openheid geven over het stroomverbruik, zijn exacte cijfers moeilijk te geven. Onderzoek van Sasha Luccioni, verbonden aan AI-bedrijf Hugging Face, laat zien dat één simpele prompt tussen de 0,17 en 1,7 wattuur (Wh) kan verbruiken, afhankelijk van hoe uitgebreid de vraag is. OpenAI-oprichter Sam Altman zei medio juni dat een gemiddelde ChatGPT-opdracht ongeveer 0,34 Wh kost. Epoch AI, dat het energieverbruik van taalmodellen bijhoudt, noemt vergelijkbare cijfers. 0,34 Wh is vergelijkbaar met 1 à 2 seconden stofzuigen of een LED-lamp van 10 watt die twee minuten brandt.

"Per interactie valt het wel mee, maar bij massale adoptie tikt het snel aan," aldus De Vries-Gao. En dat geldt alleen nog voor tekst. Wie een afbeelding maakt met ChatGPT of Midjourney, zit al snel op zo’n 100 tot 2.000 Wh per afbeelding, afhankelijk van resolutie en complexiteit. Dat staat gelijk aan een laptop die meerdere uren aanstaat of het aan de kook brengen van anderhalve liter water met een elektrische waterkoker.

Hogere energieprijs

En hoe meer mensen en bedrijven AI gaan gebruiken, hoe hoger het stroomverbruik, waarschuwt De Vries-Gao. Wat dat voor Nederland betekent? "Worden er extra datacentra gebouwd in Nederland, dan heeft dat grote gevolgen: stijgende stroomprijzen en instabiliteit van het stroomnetwerk. Hoe meer grote stroomvreters op je netwerk, hoe lastiger het wordt," aldus de wetenschapper. Ook wereldwijd zal de energieprijs hierdoor onder druk komen te staan.

Volgens De Vries-Gao is het grootste probleem dat niemand precies weet wat de schade is. "We krijgen niks van techbedrijven, en daar zie ik een rol voor betere wetgeving." Tot die er is, blijft het gissen. En het gaat niet alleen om stroom. "Denk ook aan waterverbruik en extra afvalstromen. De verwachte levensduur van AI-systemen is drie jaar; de afvalberg wordt alleen maar groter. Leuk hoor, die emerging technologies, veel beloftes. Maar het is niet allemaal hossanah, er zijn ook milieukosten."

De Vries-Gao vindt dan ook dat gebruikers zich bewuster moeten zijn van wat zo’n prompt eigenlijk kost. "Als je ChatGPT een berichtje stuurt van 'bedankt voor je output', dan kost dat stroom en heeft niemand daar iets aan. ChatGPT niet, jij niet. Volledige verspilling om te doen."

*In gemiddelde situaties en afhankelijk van het apparaat.

**Geen exacte recente gegevens bekend.