Raad van State: hulp aan illegalen in nieuwe wet ook strafbaar

Het plan om straffen op te leggen bij illegaal verblijf in Nederland maakt niet alleen vreemdelingen strafbaar, maar mogelijk ook mensen die hen vrijwillig of beroepshalve helpen. Dat stelt de Raad van State die zich over dit amendement van de asielwet boog op verzoek van demissionair asielminister David van Weel (VVD).

Iemand die een vreemdeling zonder documenten helpt, "maakt het immers mogelijk dat die persoon illegaal in Nederland kan blijven", aldus de RvS. En dus kan diegene als medeplichtige veroordeeld worden. Zeker wanneer de hulpverlener intensiever betrokken is bij de vreemdeling, is het "aannemelijk" dat diegene ook strafbaar is. Maar "ook bij beperkte vormen van hulp, zoals het geven van een kop soep, kan al sprake zijn van medeplichtigheid".

Om deze gevolgen te voorkomen, noemt de RvS de optie de strafbaarstelling van illegaal verblijf te schrappen uit de wet. Om alleen hulpverleners te ontzien, moet er een aanpassing komen. Illegaal verblijf zou dan geen misdrijf maar een overtreding moeten zijn, want dan is medeplichtigheid niet strafbaar. Ook kan gekozen worden om toe te voegen dat "hulpverlening om humanitaire redenen niet strafbaar is".

Meerderheid in Eerste Kamer?

Het voorstel van de PVV is een uitbreiding op de asielwet van het kabinet-Schoof. De wet met toevoeging werd aangenomen met de belofte van Van Weel dat die pas van kracht wordt na het advies van RvS en de Tweede Kamer daarover heeft gedebatteerd. Het voorstel moet nog door de Eerste Kamer, maar het is zeer de vraag of daar nu een meerderheid voor is. De SGP, die daarvoor nodig lijkt, stemt tegen als het kabinet het voorstel niet aanpast.

De RvS is de volgende in een lange rij organisaties die zich negatief uitlaat over het strafbaar stellen van illegaliteit. Eerder hekelden de inspecties van gezondheidszorg en jeugd, van onderwijs en van justitie en veiligheid de ondoordachte effecten "voor professionals, uitvoeringsorganisaties, individuen, groepen en de samenleving als geheel".

'Ineffectief'

De Nederlandse orde van advocaten noemde het amendement ondoordacht opgesteld en de gevolgen ervan ineffectief. Bijna tachtig organisaties, waaronder Amnesty International, VluchtelingenWerk Nederland, Artsen zonder Grenzen, Oxfam Novib, het Amsterdams Solidariteits Komitee Vluchtelingen (ASKV) en Soa Aids Nederland, riepen de Eerste Kamer op tegen de asielnoodmaatregelenwet en het tweestatusstelsel te stemmen.

ANP