Voor kooplui Albert Cuyp is rechter laatste strohalm om mondkapjesplicht ongedaan te maken

Het experiment loopt nog maar een paar dagen, maar toch proberen marktkooplui op de Amsterdamse Albert Cuyp nu via de bestuursrechter om de mondkapjesplicht ongedaan te maken. Ze vrezen een verlenging van het mondkapjesexperiment en zeggen ondertussen een gigantisch omzetverlies te hebben geleden. "Ondernemers zijn de dupe van een experiment van de gemeente en draaien verliezen tot 70 procent," aldus Bouke Burger namens de kooplui. "We begonnen net te herstellen na de eerste coronapiek en nu dit." Volgens Burger hebben bezoekers de markt sinds het invoeren van de plicht massaal links laten liggen.

Winkeliers pleitten zelf voor mondkapjes

Dat was niet de bedoeling van het experiment, dat er juist op is gericht om in een veilige omgeving mensen te kunnen blijven ontvangen. De mondkapjesplicht werd op 5 augustus via een noodverordening door burgemeester Halsema op verschillende plekken in de stad ingevoerd. Als experiment, net als in Rotterdam. "Het gaat om gebieden waar het krap en druk is en waar andere maatregelen onvoldoende uitwerking hebben gehad of leiden tot ongewenste economische effecten," zo schreef de gemeente zelf. Als reden werd ook het psychologische effect van mondkapjes genoemd: "Het RIVM concludeerde onlangs dat het dragen van een mondkapje ertoe kan leiden dat mensen voorzichtiger worden en meer afstand houden tot elkaar." Bovendien kwam de gemeente hiermee tegemoet aan de oproep van winkeliers aan de Kalverstraat, die zelf om deze maatregel hadden gevraagd in de hoop iets te doen tegen de teruglopende bezoekersaantallen. Lees ook: Winkeliers willen mondkapjes verplichten in drukke straten: 'In de trein zijn we het ook gewend'

Meer handhaving op Albert Cuyp vanwege gespannen sfeer

Toch is er bij ondernemers aan de Albert Cuyp weinig begrip voor de maatregel. Maandag liep de spanning zo hoog op dat er zelfs extra handhavers naar de markt toe moesten. "We hadden maandag vier handhavers ingezet. De sfeer was dusdanig gespannen dat daar 8 handhavers extra zijn ingezet," zo legt woordvoerder Stephan van der Hoek van de gemeentelijke handhaving uit. "De kooplieden waren boos en gespannen, toen werden door hen uitlatingen gedaan." Dinsdag is de handhaving daarom bewust niet naar de Albert Cuyp gegaan. "We hebben toen de tijd genomen om te kijken of er extra maatregelen nodig zijn," zo legt Van der Hoek uit. Woensdag zou er extra inzet zijn, maar toen was de markt dicht vanwege de storm. Lees ook: Handhavers in Amsterdam delen 148 boetes uit aan mensen zonder mondkapje

Rechter als laatste strohalm

De exploitanten zijn nu naar de rechter gestapt om de mondkapplicht alsnog ongedaan te maken. Eerder werd al via de civiele rechter een gelijkwaardige zaak verloren. Nu wordt een verzoek tot een voorlopige voorziening bij de bestuursrechter gelegd. Die kan bepalen of er voorlopig een snelle stop op de plicht kan komen. Lees ook: Viruswaarheid verliest rechtszaak, mondkapjesplicht blijft van kracht in Amsterdam Volgens advocaat Rusita Ruitenberg, die de exploitanten bijstaat, houdt burgemeester Halsema zich niet aan de regels met de mondkapjesplicht. "Als voorzitter van de Veiligheidsregio creëert zij in de noodverordening een bevoegdheid, die volgens mij en vele experts in strijd is met de Grondwet. Ik wil dat rechter aan Halsema vraagt op welke regels zij haar bevoegdheid berust? Ik kan hem niet vinden, kunt u mij wel die regel geven? Zij mag hem niet verzinnen."

Experiment loopt zondag af

De vraag is of de rechtszaak nog veel zin heeft. Vrijdag besluit de gemeente of ze doorgaan met de mondkapjesplicht op de Albert Cuyp en andere plekken in de stad. Zoals het er nu naar uitziet zal het experiment zoals van te voren aangekondigd na zondag worden beëindigd. Dat kreeg Burger ook per brief van de manager marktzaken: "De mondkapjesplicht stopt waarschijnlijk, stond daarin. Maar daar hebben we niks aan," vertelt Burger. "We trekken de rechtmatigheid in twijfel. Wij in Zuid zijn de enige markt die eruit gelicht is. Het is zo selectief, en moordend voor handel." Mocht de rechter ontvankelijk zijn voor deze argumenten staan de kooplui sterker in een mogelijke strijd met de gemeente over de geleden economische schade, want "de schade die de plicht heeft veroorzaakt is enorm," aldus Ruitenberg. Volgens haar is in omzetcijfers duidelijk te zien dat op de dag van de introductie van de plicht de omzet fors afnam, een mogelijk bewijs voor de impact van de maatregel.