Rapport: politie was niet voorbereid op flitsgeweld rond Ajax-Maccabi

De politie in Amsterdam heeft tijdens de geweldsexplosie rond de voetbalwedstrijd Ajax - Maccabi Tel Aviv professioneel en met grote inzet gehandeld. Maar het politieoptreden werd bemoeilijkt door de snelle verspreiding van geweldsoproepen via sociale media en de onvoorspelbaarheid van de relschoppers. Dit concludeert de Inspectie Justitie en Veiligheid in het maandag gepubliceerde rapport over de aanpak van de ongeregeldheden in Amsterdam in november vorig jaar.

Volgens de inspectie had de politie zich grondig voorbereid op de wedstrijd en de herdenking van de Kristallnacht, maar voorzagen de vooraf opgestelde scenario's niet in de snelle en moeilijk te volgen verplaatsingen van relschoppers en de plotselinge escalatie van geweld.

Op meerdere plekken in de stad werden fans van Maccabi Tel Aviv of mensen met een joodse achtergrond doelwit van bedreiging, intimidatie en mishandeling. "De escalatie in de nacht van 7 op 8 november toont aan dat zich situaties kunnen voordoen die buiten de vooraf uitgewerkte scenario's vallen", concludeert de inspectie. Politieteams opereerden verspreid in de stad en het was lastig om het overzicht volledig te behouden.

Sociale media

"De rol van sociale media blijkt van grote invloed op het verloop van de gebeurtenissen; oproepen en beelden verspreiden zich razendsnel, versterken bestaande spanningen en kunnen binnen korte tijd leiden tot groepsvorming en confrontaties op straat. Relatief kleine incidenten, zoals het weghalen van een Palestijnse vlag door Maccabi-supporters, worden binnen minuten gedeeld, geïnterpreteerd en uitvergroot."

Volgens de inspectie volstaan traditionele middelen als de inzet van de ME niet altijd. "Flitsaanvallen door kleine groepjes relschoppers, gebruik van taxi's en scooters voor snelle verplaatsing en het gericht zoeken naar joodse personen op straat stellen andere eisen aan de aanpak."

De inspectie onderzocht ook de rol van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid. De NCTV meldde vooraf dat er geen terroristische dreiging was rond de Kristallnachtherdenking en heeft daarmee "conform haar taken gehandeld". Wel adviseert de inspectie om in de analyses helder te communiceren over de taken en begrenzingen van de NCTV, om misverstanden te voorkomen.

Communicatie

De gemeente en de politie actiever kunnen communiceren over het geweld in Amsterdam, staat in het rapport 'Onder druk' dat de gemeente heeft laten opstellen over de ongeregeldheden in november vorig jaar.

Het ontbrak in die nacht aan externe informatievoorziening vanuit de politie, staat in het rapport dat is opgesteld door het COT, Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement. Tussen 01.40 uur en 09.00 uur zijn geen formele berichten meer gedeeld vanuit politie of gemeente.

De afweging niet extern te communiceren is zorgvuldig gemaakt, staat in het rapport. Maar volgens de opstellers ervan past actiever communiceren bij crisiscommunicatie, ook als informatie zeer beperkt beschikbaar is. "Enerzijds om actief zichtbaar te zijn en te blijven informeren vanuit een betrouwbare partij, anderzijds om waar mogelijk de perceptie van onveiligheid te beïnvloeden."

ANP