Minder vaak mist door schonere lucht

Vochtig en mistig weer was het aan het begin van deze week. Zo trok dinsdagochtend een dikke mistlaag over het land. Toch komt mist de laatste tijd een stuk minder vaak voor dan tientallen jaren geleden. De lucht is afgelopen jaren veranderd waardoor de dagen met mist zijn verminderd, legt meteoroloog Dennis Wilt uit.

In het najaar en winter komt regelmatig mist voor, gemiddeld zijn er zo'n tientallen mistdagen per jaar. Bij een mistdag is het zicht minstens een uur lang minder dan duizend meter. In het noordoosten heb je het vaakst last van mist, bijna honderd keer per jaar. Zeeland heeft jaarlijks maar dertig mistdagen.

Voor het ontstaan van mist is een aantal ingrediënten nodig. De lucht moet voldoende vocht bevatten en het mag niet te hard waaien. Verder speelt afkoeling een grote rol bij het ontstaan van mist. Ook luchtvervuiling is een belangrijke factor. En de lucht is volgens Wilt de afgelopen jaren steeds schoner geworden.

Gewoon een wolk

Eigenlijk is mist gewoon een wolk die op de grond hangt en bestaat uit hele kleine druppeltjes die in de lucht blijven zweven. Je merkt het als je door dichte mist fietst en dan nat wordt. Mist ontstaat als de lucht verzadigd is met onzichtbare waterdamp. Lucht kan namelijk maar een bepaalde hoeveelheid waterdamp bevatten.

De mist zorgt niet alleen voor gevaarlijke situaties op de weg, maar soms ook voor mooie plaatjes. Het Friese Bolsward werd eerder dit jaar bedekt door een dikke deken van mist:

0:39

Mooie plaatjes: Bolsward onder een deken van dichte mist

Als er te veel waterdamp in de lucht zit, gaat het condenseren en ontstaat water in de vorm van die kleine druppeltjes. Hoe kouder de lucht, hoe minder vocht het kan vasthouden en hoe eerder er dus mist is. Daarom ontstaat mist meestal in de loop van de avond en 's nachts, als het helder is en afkoelt.

Mist lost op

De mist lost meestal weer op als de zon gaat schijnen. De zonnestralen dringen door de mistlaag heen en warmen het aardoppervlak op. De luchtlaag vlak boven de grond wordt hierdoor warmer waarna de mistdruppels weer veranderen in de onzichtbare waterdamp en het zicht verbetert. Op die manier lost de mist vanaf onderaf op en breekt uiteindelijk de zon door. In het najaar, als de lucht kouder wordt en de zon steeds minder kracht heeft, blijft de mist vaak langer hangen.

Je hebt ook nog andere vormen van mist, bijvoorbeeld eentje die je geplande stranddagje kan verpesten. Dan is het achter de duinen zonnig en warm, maar aan zee ineens koud en mistig. Deze mist noemen we zeevlam. Die ontstaat door warme lucht die condenseert als het over het koudere zeewater stroomt. Als de wind vanaf zee gaat waaien komt die mist ineens het strand op.

Schonere lucht

Sinds 1960 is het aantal uur per jaar met minder dan duizend meter zicht gedaald van vijfhonderd tot minder dan tweehonderd. De afname van luchtvervuiling blijkt hier een grote rol bij te spelen. De vuildeeltjes in de lucht fungeren namelijk als condensatiekernen waarop de mistdruppeltjes ontstaan in de met waterdamp verzadigde lucht.

We zijn steeds schoner gaan leven, produceren en rijden. Waar we vroeger nog op vieze vervuilende kolen stookten is dat nu het veel schonere gas of zelfs elektrisch. De invloed van de vuildeeltjes in de lucht zien we duidelijk tijdens een windluwe jaarwisseling waarbij soms dichte vuurwerkmist kan ontstaan. Als de luchtvervuiling blijft afnemen, en door klimaatverandering het aantal herfst- en winterdagen met een westenwind toeneemt, zal het aantal mistdagen verder afnemen.