Eerste witte landschap van dit winterhalfjaar: sneeuw blijft liggen op meerdere plekken

We hebben woensdag al een voorproefje van de winter gekregen. Op meerdere plaatsen in Nederland sneeuwt het, en op sommige plekken blijft het zelfs liggen. In Vaals ligt woensdagochtend al een gesloten laagje sneeuw, waarmee sprake is van het eerste witte landschap. Dit is relatief vroeg; gemiddeld is het pas op 1 december voor het eerst wit in ons land. Hoewel de sneeuw wegsmelt, volgen later vandaag, donderdag en vrijdag, meer winterse buien. Vooral in Zuid-Limburg kan daardoor een dik pak sneeuw ontstaan.

Geschreven door meteoroloog Jordi Huirne

Niet alleen in Limburg sneeuwt het; ook in Arnhem, Eindhoven en Oisterwijk blijft de sneeuw liggen. Zoals in de bovenstaande video te zien is blijft het witte goedje op meerdere plekken liggen. Hoewel er nog geen centimeters dik pak ligt kan dat nog wel gaan komen. In Limburg kan het woensdagavond nog flink gaan sneeuwen waardoor er een pak van rond de 10 centimeter kan komen liggen.

Voor het laatst was er op 21 januari sprake van een gesloten sneeuwdek in delen van het land, vooral in Zuid-Limburg. Op 8 februari viel er in het noordoosten nog wat smeltende sneeuw, maar van een wit landschap was geen sprake. De afgelopen winter had daarmee een triest record: nooit eerder begon de 'groene periode' zo vroeg in het voorjaar. In de extreem zachte winter van 2014 lag er na 2 februari ook geen sneeuwdek meer in Nederland. Dat er vanaf februari geen sneeuw meer blijft liggen, was in de vorige eeuw ondenkbaar. Door klimaatverandering is het aantal witte dagen echter gehalveerd.

Dinsdag viel al de eerste natte sneeuw in het noordoosten en oosten. Deze bleef even liggen op auto's en in velden, maar van een gesloten sneeuwdek was nog geen sprake.

Meestal in december

In het huidige klimaat, gebaseerd op de periode 1991-2020, blijft de eerste sneeuw gemiddeld op 1 december liggen. De eerste sneeuw valt steeds later: dertig jaar geleden was het op 22 november gemiddeld voor het eerst ergens in ons land wit. Vorig jaar bleef op 27 november voor het eerst sneeuw liggen. In 2022 gebeurde dit op 20 november en in 2021 op 27 november. In 2020 moesten we wachten tot 29 december.

In de winter van 2019/2020, de sneeuwarmste ooit, viel de eerste sneeuw nog later. Op 22 januari was het in Limburg wit door uitsneeuwende mist. Pas op 18 februari kregen andere plekken in het zuiden sneeuw die bleef liggen, een record. In de meeste regio’s verliep de winter zelfs volledig groen.

Soms al sneeuw in oktober

Het vroegste laagje sneeuw ooit viel op 12 oktober 1975 in de late avond op de Vaalserberg. Een dag later was het ook in lagere delen van ons land wit. Ook in 1973 (18 oktober), 2003 (24 oktober) en in 1922 en 1998 (30 oktober) viel al sneeuw in oktober, soms tot wel 5 centimeter! Recent was het op 14 oktober 2015 even wit op het Drielandenpunt.

Aantal sneeuwdagen gehalveerd

Het aantal witte dagen neemt door klimaatverandering drastisch af. Tussen 1961 en 1990 lag er gemiddeld elke winter op 19 dagen een sneeuwdek: in Zeeland op 12 dagen en in de Limburgse heuvels op 32 dagen.

In de periode 1991-2020 is dit aantal gedaald naar gemiddeld 10 dagen per winter: van slechts 6 sneeuwdekdagen in Zeeland tot 18 in de Limburgse heuvels. En zelfs dit gemiddelde wordt al jaren niet meer gehaald. In De Bilt is het aantal witte dagen gedaald van 23 naar 11. Deze trend zet zich komende decennia snel door.

Winter van 1963 bijna 3 maanden wit

In de strenge winter van 1963 lag er een pak sneeuw van vóór Kerst tot in maart. Die winter telde gemiddeld over het land maar liefst 73 dagen met een sneeuwdek, een absoluut record. De winters van 1970 en 1979 waren in het noorden zelfs nog sneeuwrijker. In de winter van 1970 lag er op 126 dagen ergens in het land sneeuw, een record.

De 'winter' van 2020 was de sneeuwarmste sinds het begin van landelijke sneeuwmetingen in 1930. Ten noorden van de grote rivieren bleef de winter volledig groen. In het zuiden werd het regionaal op slechts drie dagen een beetje wit.