Ruim 90 procent van de Nederlanders bezorgd over AI: is dat terecht?

Een groot deel van Nederland ervaart angst of serieuze bezorgdheid rondom de opkomst van kunstmatige intelligentie, oftewel: AI. Uit onderzoek onder 2.715 deelnemers van het Hart van Nederland-panel blijkt dat 92 procent bang is voor de impact van AI. Bijvoorbeeld omdat ze bang zijn dat criminelen er misbruik van kunnen maken. 64 procent is hier bezorgd over. Maar zijn die zorgen terecht?

Ja en nee: "Ik merk dat er terechte angst is, maar dat mensen ook bang zijn voor sciencefiction-achtige scenario's, waarbij AI een eigen bewustzijn of motief heeft. Dat is simpelweg niet aan de orde", zegt Eric Postma. Hij is hoogleraar Artificial Intelligence aan de Tilburg University en weet dus alles van kunstmatige intelligentie. We hoeven volgens Postma dus niet bang te zijn dat AI de wereld overneemt.

Fake until proven real

Maar mensen hebben ook praktische angsten. Van de 92 procent die bang is voor de impact van AI, is 64 procent bang dat criminelen het misbruiken en 59 procent geeft aan dat ze zich zorgen maken over de invloed die AI kan hebben op jongeren en kinderen, bijvoorbeeld als ze chatbots gaan gebruiken als vrienden.

Veel angsten zijn van politieke aard. 62 procent vreest dat AI zorgt voor propaganda en nepnieuws. 50 procent van de panelleden vreest dat AI wordt gebruikt om de verkiezingen of de politiek te manipuleren. En nog eens 48 procent dat politici of andere machthebbende partijen deze tool misbruiken.

"Die angst voor propaganda en misbruik is terecht. En dan leven wij nog in een democratie waar daar controle op is. In landen als China, Rusland en Iran kan er misbruik van gemaakt worden", zegt Postma. Daarom moeten we wel alert zijn. "We moeten leren om beelden in de eerste instantie te wantrouwen. Je moet altijd alert zijn op het feit dat het nep kan zijn, fake until proven real dus. Dat stelt op zijn beurt ook eisen aan de journalistiek, want de behoefte aan betrouwbare nieuwsbronnen wordt groter."

Met dat wantrouwen zit het wel goed: 47 procent geeft aan iets wat ze op het internet zien alleen nog vertrouwen als het van een erkende bron komt en 16 procent zegt zelfs helemaal niks meer te vertrouwen. 31 procent geeft aan dat AI geen impact heeft op hun vertrouwen.

Elkaar aanvullen

Volgens AI-deskundige Postma zouden we AI moeten zien als een hulpmiddel. "Bepaalde AI-modellen kunnen veel meer kennis opslaan dan wij en zijn daarmee superieur aan mensen. Maar wat zo'n model weer mist, is de wereldkennis die wij hebben", vervolgt hij. "Die omgangen en gedragingen zijn niet altijd in tekst of video terug te vinden. Dat zijn dingen waarmee we worden opgevoed."

Mens en machine zouden elkaar moeten aanvullen waar ze zelf tekortkomen, zegt Postma. Maar dan moeten we het natuurlijk wel gaan gebruiken. Uit ons panel blijkt dat 55 procent dat nog nooit heeft gedaan. 16 procent geeft aan slechts een enkele keer een AI-dienst, zoals een chatbot, te hebben gebruikt.

"Ik zou mensen die geruststelling zoeken het advies geven om zelf eens met die modellen te spelen", zegt Postma. "Doe dat op een platform waar je bekend mee bent. Ga kijken wat er fout of goed gaat. Je ziet dan ook waarin AI tekort kan schieten", vertelt de hoogleraar. "En je hoeft dan echt geen AI-expert te worden. Spelenderwijs en eventueel met training zijn de beste manieren om ermee om te gaan."