ADHD werd bij Anna pas laat herkend: 'Het ging lang goed, tot ik instortte'

Voor Anna Sarbo voelde het leven jarenlang als één grote worsteling. "Op mijn 19e liep ik vast. Studeren, op kamers wonen, de dagelijkse dingen regelen: het lukte me niet," vertelt ze aan Hart van Nederland. "Ik wist dat er meer in me zat, maar kreeg het er niet uit." Pas na gesprekken met een psycholoog en een intensief traject werd duidelijk wat er speelde: ADHD. "De diagnose gaf helderheid, maar was ook confronterend."

Jarenlang wist ze te maskeren dat ze zich anders voelde. "Het ging heel lang goed. Ik denk dat meisjes daar sowieso goed in zijn: zich aanpassen en niet opvallen in het 'anders' zijn", zegt Anna.

Zoals veel vrouwen kreeg Anna pas laat de juiste diagnose. ADHD wordt bij vrouwen namelijk vaak gemist, zegt psychiater en onderzoeker Sandra Kooij. "Meisjes zijn over het algemeen minder druk en agressief dan jongens, waardoor hun gedrag minder snel als afwijkend wordt gezien", legt ze uit aan Hart van Nederland.

Medicatie

In totaal slikten in 2023 zo’n 300.000 mensen in Nederland ADHD-medicatie. Dat is bijna vier keer zoveel als in 2006, blijkt uit nieuwe CBS-cijfers. Het gebruik stijgt onder alle leeftijdsgroepen, maar vooral onder jonge vrouwen.

Dat nu veel meer vrouwen de correcte diagnose krijgen is ook de reden dat het medicijngebruik toeneemt. En dat is niet per se slecht, vindt Kooij. "Medicijnen helpen om de aandacht te focussen, je geheugen te versterken en je werk langer vol te houden. En minder impulsief en onrustig te zijn. Dus je krijgt meer rust in je hoofd."

Ook Anna gebruikte een aantal jaren medicatie. "Medicatie hielp met meer structuur in mijn dag aan te brengen. Ik wilde meer lijken op de mensen om me heen. Maar ik verloor mijn creatief denken en mijn empathisch vermogen. Ik merkte dat ik niet helemaal mezelf was."

'Quick fix'

Maar Anna ziet medicijnen niet als de oplossing. "Het is een quick fix die meteen iets in beweging zet, maar het is geen oplossing voor alles. Het kan een geweldig hulpmiddel zijn als je helemaal vastzit, maar wel tijdelijk."

Inmiddels heeft Anna een manier gevonden om haar leven aan te passen aan haar ADHD en heeft ze medicatie afgezworen. Ze geeft ook cursussen om anderen te helpen. "Veel hulpverlening is nog te veel gericht op trucjes en time management. Terwijl ik heb geleerd dat het belangrijker is om te onderzoeken: waar word ik blij van? Wat is voor mij de moeite waard? Het is een continu zoeken van 'hoe werk ik eigenlijk?'"

Coaching en erkenning bleken minstens zo belangrijk. "Het is geen ziekte met een vaste oorzaak, het is gedrag. En gedrag laat zich niet vangen in één oplossing voor iedereen."