Eén debat, vier verhalen: zo anders keken kiezers naar Het Debat van Nederland

Nederland keek donderdagavond massaal naar Het Debat van Nederland op SBS6, maar zag vier totaal verschillende verhalen. Uit onderzoek van Hart van Nederland blijkt dat elke politieke stroming zijn eigen winnaar aanwees.

CDA-leider Henri Bontenbal kwam uit het onderzoek nipt naar voren als degene die het beste overkwam op het totale publiek. 57 procent van alle kijkers vond dat hij zich goed presenteerde, iets meer dan PVV-leider Geert Wilders (55 procent) en VVD-leider Dilan Yeşilgöz (54 procent). Alleen Frans Timmermans (GL-PvdA) bleef wat achter, met 46 procent.

Dat rustige optreden kwam ook terug in de inhoud. Bontenbal werd door 58 procent van de kijkers inhoudelijk het sterkst gevonden, een duidelijke voorsprong op zijn concurrenten. Vooral in het midden van het politieke spectrum scoorde hij hoog: bij kiezers van centrumpartijen als D66, ChristenUnie, 50PLUS en zijn eigen CDA gaf 71 procent aan dat Bontenbal "goed overkwam".

Maar opvallend genoeg verraste hij niet: veel kijkers hadden dit beeld al van hem. In de categorie 'verrassing' scoorde hij zelfs negatief: -10 procentpunt, als je het percentage dat vond dat hij beneden verwachting presteerde aftrekt van degenen die hem juist beter dan verwacht vonden. Zijn degelijkheid lijkt inmiddels zo bekend, dat het niet meer verrast, maar wél vertrouwen wekt. Dat bleek ook toen kijkers werd gevraagd wie zij het meest betrouwbaar vonden: 27 procent noemde Bontenbal de politicus die zijn beloften het beste zou nakomen.

Timmermans overtuigend

Aan de andere kant van het politieke spectrum liet Frans Timmermans een heel ander beeld zien. Bijna alle linkse kiezers (94 procent) vonden dat hij goed overkwam, verreweg de hoogste score binnen het eigen kamp. Hij wist met zijn optreden ook te verrassen: 21 procent vond dat hij beter dan verwacht presteerde, tegenover 15 procent die vond dat hij het beneden verwachting deed. Met een verschil van +6 procentpunt bleek de GL-PvdA-leider de grootste verrassing van de avond.

Hoewel hij qua presentatie gemiddeld iets lager scoorde dan zijn collega's, was zijn herstel volgens de kijkers dus opvallend goed. Inhoudelijk eindigde hij als tweede (45 procent), en hij werd het vaakst genoemd als de politicus die "de problemen in het land het beste kan oplossen". Daar gaf 26 procent Timmermans de voorkeur, nipt voor Wilders.

Yeşilgöz verraste positief

Dilan Yeşilgöz, lijsttrekker van de VVD, scoorde stabiel. 54 procent van de kijkers vond dat ze goed overkwam, en 44 procent vond haar inhoudelijk sterk. Daarmee zat ze telkens net onder de top, maar ze verraste wél: +5 procentpunt, vergelijkbaar met Timmermans.

Vooral onder kiezers uit het politieke midden werd ze positief beoordeeld: 63 procent vond haar optreden overtuigend. Veel kijkers vonden haar strijdbaar, onder meer door Wilders aan te vallen met opmerkingen als dat zijn partij "niet meer is dan één man en een Twitter-account". Toch overtuigde ze relatief weinig mensen dat juist zij de problemen in het land het beste kan oplossen: slechts 14 procent koos haar bij die vraag.

Wilders houdt eigen kiezers vast

Geert Wilders wist met zijn bekende felheid en humor de aandacht te trekken, maar overtuigde minder mensen dan hij misschien had gehoopt. 55 procent van de kijkers vond dat hij goed overkwam, en 44 procent vond hem inhoudelijk sterk. Maar op de vraag wie het meest boven of onder verwachting presteerde, scoorde hij het laagst: -16 procent.

Dat beeld verschilt sterk per politieke voorkeur. Bij rechtse kiezers deed Wilders het uitstekend: 79 procent van stemmers op onder meer PVV, VVD, JA21 en FVD vond dat hij goed overkwam. Maar bij linkse en middenkiezers was het beeld veel negatiever. Zijn optreden lijkt dus vooral zijn eigen achterban te hebben aangesproken, niet daarbuiten. Toch behoudt Wilders een stevig fundament: 25 procent van de kijkers koos hem als de lijsttrekker die "de problemen in het land het beste kan oplossen".

Bekijk hieronder wie zichzelf volgens de kijkers goed wist te presenteren, uitgesplitst naar rechtse, linkse en centrumstemmers. Onder rechts wordt bij deze tabel geschaard: PVV, VVD, JA21, FVD, SGP, BBB en BVNL. Onder links: GL-PvdA, SP, Partij voor de Dieren, DENK, Volt en BIJ1. Onder centrum: CDA, D66, ChristenUnie, 50PLUS en NSC.

Heeft het debat kijkers geholpen in het bepalen van hun stem? 43 procent van de kijkers zegt in ieder geval zekerder te zijn geworden van hun keuze, vooral PVV-stemmers (58%) en GL-PvdA-stemmers (53%). 9 procent is juist gaan twijfelen, vooral onder stemmers van Partij voor de Dieren (28%) en D66 (23%). En 6 procent zegt nu zelfs op een andere partij te gaan stemmen, met de VVD (13%) en GL-PvdA (11%) als opvallende nieuwe keuzes.