Grote verschillen in temperaturen op mogelijk eerste lentedag: dit kun je verwachten

Vrijdag stijgt de temperatuur voor het eerst dit jaar tot 15 graden of zelfs nog wat warmer. Daarmee is er sprake van de eerste officiële zachte dag of lentedag. Ondanks dat het overdag droog blijft en het op de meeste plaatsen goed toeven is op het terras, is het niet overal even zonnig en warm. Hart van Nederland-weerman Jordi Huirne vertelt waar je je jas maar beter aan kunt laten.

Geschreven door Jordi Huirne

Met een zuidelijke stroming wordt steeds zachtere lucht vanuit Spanje aangevoerd. Eerder deze week waaide er nog een koude oostenwind, die zeer lage gevoelstemperaturen met zich meebracht. Dat is nu voorbij; de lucht is vrijdag vochtig en voelt juist zacht aan. In de nacht is het al opmerkelijk zacht, met minima tussen 7 en 10 graden. Vrijdagochtend is het al ruim 10 graden, terwijl het dinsdagochtend lokaal nog -9 graden was, met een gevoelstemperatuur van -13 graden.

Vanuit het zuiden zon

De vrijdag begint nog bewolkt, met lokaal een spat regen. In het zuiden breekt als eerste de zon door, terwijl dit in het noorden van het land pas veel later in de ochtend gebeurt. Vrijdagmiddag is er overal ruimte voor de zon, maar de lucht is niet helemaal blauw. Wolkensluiers trekken over en de lucht zal een melkachtige aanblik hebben. Soms is de bewolking even iets dikker, maar het blijft droog.

Het is nog een beetje de vraag wat de invloed van de bewolking zal zijn op de temperatuur en hoe goed de zon doorbreekt. Als de zon goed doorbreekt, wordt het op grote schaal 16 of 17 graden, en in het zuiden zelfs 18 graden. Is de bewolking wat dikker, dan blijft het een graadje kouder. Aangenaam is het in ieder geval, en winterkleding kan op de meeste plekken thuisblijven. In de avond blijft het uitzonderlijk zacht, pas in de nacht zakt het kwik onder de 10 graden.

Lees ook:

Donderdag nog grijs en soms nat, maar lente is onderweg

Bij een temperatuur van 15 graden of meer in De Bilt wordt gesproken van een officiële zachte dag of lentedag. We zijn er vroeg bij dit jaar: gemiddeld wordt de eerste 15 graden in ons land gemeten op 26 februari, en in De Bilt valt de eerste lentedag normaal op 10 maart.

Koud water

Zit je in de buurt van het IJsselmeer of de Waddenzee en waait de wind vanaf het koude water? Dan is van lenteweer geen sprake. De watertemperatuur nabij de Noordzeekust is maar 5 graden, en het IJssel- en Markermeer zijn amper 2 graden.

De zuidenwind waait in het oosten van Noord-Holland en het zuidwesten van de provincie Friesland op sommige plekken vanaf het koude water. Dit geldt ook voor de Waddeneilanden. Vooral op Terschelling blijft de temperatuur flink achter, omdat daar de wind lange tijd vanaf het water waait. Waarschijnlijk wordt de 10 graden niet gehaald. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor de steden Stavoren en Enkhuizen.

14 graden warmer

Afgelopen woensdag was het in de middag maar 3 graden in De Bilt, terwijl het vrijdag 17 graden kan worden. Zulke grote temperatuurverschillen komen in de winter maar eens per 8 tot 10 jaar voor en ontstaan wanneer de wind plotseling draait. Mede doordat de dagen alweer flink langer zijn dan in december en de zon hoger aan de hemel staat, kan een draaiing van de wind van oost naar zuid de temperatuur flink doen stijgen.

De stijging doet denken aan 2021. Toen bleef het op de meeste plaatsen een week vriezen en was het 's nachts zeer koud. Op 9 februari werd het in Hupsel -16,2 graden. Later in de maand barstte de lente los: op 24 februari werd het in Arcen 19,8 graden, een verschil van 36 graden. Het kan nog extremer. In maart 1931 ging de temperatuur in 10 dagen van -17,8 naar 22,3 graden. In maart 2005 ging de temperatuur in 12 dagen van -20,7 naar 21,0 graden. Een verschil van respectievelijk 40,1 en 41,7 graden.