Deepfakevideo’s blijven hardnekkig rondgaan, ook 'blindfluencer' Tjarda nu slachtoffer

Burgemeester Tjarda Struik van Leiderdorp is het slachtoffer geworden van een deepfakepornovideo. Ze heeft aangifte gedaan bij de politie, net als de gemeente, vanwege smaad en laster. De beelden doken op in WhatsAppgroepen en kwamen haar via anderen onder ogen.

Struik, die slechtziend is en bekend als ‘blindfluencer’, zegt geschokt te zijn. Ze voelt zich niet alleen persoonlijk geraakt, maar vindt ook dat hiermee een grens wordt overschreden richting haar ambt als burgemeester.

Ze is niet de enige politicus: eerder kwamen ook Caroline van der Plas, Mirjam Bikker en Sharon Dijksma ongewild voor in zulke gemanipuleerde beelden. Ook BN'ers als Hélène Hendriks en Sylvana IJsselmuiden waren slachtoffer van deepfakeporno's. De man die een deepfakevideo van presentatrice Welmoed Sijtsma werd veroordeeld, Sijtsma zelf maakte een documentaire over de impact die dit op haar heeft gehad.

Volgens technologie-expert Jarno Duursma is het bijna onmogelijk om de deepfakes vooraf te voorkomen, zeker voor mensen met een publieke functie. Achteraf is ingrijpen lastig: veel pornosites opereren vanuit het buitenland en trekken zich weinig aan van verwijderverzoeken.

Toch roept Duursma op om altijd aangifte te doen en juridische stappen te overwegen. In sommige gevallen kan dat leiden tot opsporing of het blokkeren van sites. Zo werd de website MrDeepFakes – een van de grootste platforms voor deze video's – onlangs geblokkeerd voor Nederlandse gebruikers na ingrijpen van het Openbaar Ministerie.

Deepfakes en andere nepbeelden

HelpWanted helpt mensen die slachtoffer worden van online grensoverschrijdend gedrag, zoals deepfakeporno. Als zulke beelden ergens opduiken, probeert de organisatie die offline te krijgen door een verzoek te sturen naar de website of het socialemediaplatform. Lukt dat niet, dan kunnen ze helpen bij het nemen van verdere stappen, bijvoorbeeld via een rechtszaak.

Bij verschillende socialemediaplatforms en websites heeft HelpWanted een speciale ingang waardoor meldingen over online grensoverschrijdend gedrag snel opgepakt worden en beelden sneller worden verwijderd. Bij WhatsApp ligt dat moeilijker, omdat berichten daar versleuteld zijn. Slachtoffers moeten dan zelf een melding doen, maar kunnen daarbij wel ondersteuning en advies krijgen.

Sinds juli vorig jaar kwamen er bij HelpWanted 59 meldingen binnen van deepfakes en andere nepbeelden. Dit jaar staat de teller nu al op 43.