Sofie kreeg ineens politie aan deur vanwege XR-demonstratie: 'Voelde als intimidatie'

Klimaatactiviste Sofie Vos (30) kreeg in januari tot twee keer toe onverwacht bezoek van de politie. Niet omdat ze iets verkeerd had gedaan, maar omdat ze mogelijk zou meedoen aan een demonstratie van Extinction Rebellion (XR) op de A12. Woensdag stapt XR naar de rechter: de activisten vinden de huisbezoeken intimiderend en in strijd met hun demonstratierecht.

De eerste keer dat agenten langskwamen, op 7 januari, was Sofie niet thuis. Haar buurvrouw vertelde haar later dat er politie aan de deur was geweest. "Ik schrok enorm", vertelt Sofie. "Ik had geen idee waarom ze kwamen." Toen ze de politie belde, kreeg ze geen antwoord. Twee dagen later stond de politie opnieuw op de stoep.

"Ze vroegen naar de demonstratie die eraan zat te komen," zegt Sofie. Het gesprek begon luchtig, maar veranderde snel. "Ze bleven maar vragen stellen. Het voelde alsof ze probeerden informatie uit me te trekken." Ze ervoer het als intimiderend. “Waarom bellen ze me niet gewoon? Of nodigen ze me uit op het bureau?”

Sofie heeft geen strafblad heeft en nam het gesprek op. "Ze zeiden niet wat de gevolgen zouden zijn, dat maakte me enorm onzeker." Ze vroeg haar dossier op, maar kreeg opnieuw geen duidelijkheid. Sindsdien voelt ze zich beklemd. "Ik ben constant bezig met wat er is gebeurd."

Toch blijft ze demonstreren. Tijdens de XR-actie waarvoor ze was benaderd, was ze zelfs woordvoerder richting de politie. "Ik kreeg toen te horen dat ik mijn hesje niet mocht uittrekken. Vreemd, want daar zijn helemaal geen regels over."

Schimmig

De zaak van Sofie staat niet op zichzelf. Volgens mensenrechtenorganisatie Amnesty en meerdere hoogleraren wordt de grens van het demonstratierecht opgerekt. "Er is geen wet die zegt dat de politie niet mag aanbellen", zegt hoogleraar Jon Schilder. "Wat precies de bevoegdheden van de politie zijn is niet altijd even duidelijk. Er staat een hele vage taakomschrijving in de politiewet, handhaving van de openbare orde of de rechtsorde. Daar kan natuurlijk van alles onder vallen, dus dat maakt het inderdaad heel erg schimmig."

Woensdag dient het kort geding. De kans dat de activisten winnen, is volgens experts klein. De politie bood eerder excuses aan na een soortgelijk bezoek aan een pro-Palestina demonstrant. Toch blijven meldingen binnenkomen. XR wil dat het ongevraagd aanbellen stopt.