LTO-voorzitter ziet bewegingen maar te weinig om gesprek voort te zetten

LTO-voorzitter Sjaak van der Tak ziet na een "stevig en zwaar gesprek" wel wat beweging in het stikstofdossier. Maar wat hem betreft is het niet genoeg om op dit moment verder te praten. "De bal ligt bij het kabinet. Dat moet het vertrouwen van onze boeren en tuinders herstellen."

Volgens Van Der Tak is er enige beweging gekomen in een aantal vooropgestelde punten, zoals problemen met pasmelders en depositie. "Maar voor nu is dit voor onze tuinders en boeren op dit moment te weinig", vertelt hij na afloop tegen de pers. "Het kabinet wil niet meer toezeggen, dus we kunnen het gesprek op dit moment niet voortzetten", aldus Van Der Tak. "De bal ligt nu bij het kabinet. Zij moeten de vertrouwensbreuk herstellen om alles wat er in het land plaatsvindt tot oplossing te brengen."

Geen taboes

Voor aanvang van de bijeenkomst in het provinciehuis, zei LTO-voorzitter Sjaak van der Tak "meer dan handreikingen" te willen horen van het kabinet. Hij wil toezeggingen "waar we mee aan de slag kunnen". LTO wilde het gesprek eigenlijk niet aangaan, maar liet zich overhalen door premier Mark Rutte die beloofde dat er "geen taboes" zouden zijn.

Excuses voor stikstofkaartje

Rutte zei na afloop een "open gesprek" met "veel emotie" te hebben gevoerd met de boerenorganisaties vrijdag. "Er leven grote zorgen, het gesprek heeft ook lang geduurd, en ik denk dat het belangrijk was." Donderdag maakte de premier excuses voor het 'stikstofkaartje' van het kabinet. Hij erkent dat de kaart, waarop staat hoeveel minder stikstof per gebied mag neerslaan, heeft geleid tot "grote verwarring" en "misverstanden" onder boeren.

Veel boeren leidden uit het kaartje af hoeveel minder stikstof zij zelf straks mogen uitstoten, maar "zo werkt het niet", aldus de premier. "Die misverstanden trekken we ons aan en hebben daar excuses voor gemaakt", zegt Rutte. Hij zegde toe dat het kabinet "de communicatie gaat verbeteren".

'Uitstellen verminderen stikstof kan echt niet'

Ook stikstofminister Christianne van der Wal vond het een 'open en indringend gesprek'. Tijdens het gesprek bood ze haar excuses voor het stikstofkaartje aan. "Ik baal van het kaartje, de impact en onzekerheid op boerenerven. Ik had het veel beter moeten uitleggen. Daar ben ik niet goed in geslaagd."

Wel wil ze benadrukken dat per 2030 de uitstoot van stikstof met de helft moet zijn gereduceerd. Hier vijf jaar extra de tijd voor nemen, waar een aantal boerenorganisaties voor pleit, kan volgens haar echt niet. "We hebben echt een heel groot probleem. Als je die stikstofkraan niet dichtdraait, wordt de natuur slechter. Dan stopt de vergunningverlening en komt Nederland stil te staan. Die snelheid is echt nodig", zegt de minister na de afloop van het gesprek..

Vervolggesprekken

Of het kabinet het vertrouwen terug heeft gewonnen met dit gesprek, is nog te vroeg om te zeggen, vindt Rutte. "Het is van belang dat er vervolggesprekken komen," zegt hij. Hij denkt niet dat het land weer rustig wordt nu. "Ik denk niet dat dat door een gesprek gebeurt, maar ik denk wel dat het bijdraagt." Van Der Wal hoopt dat 'boeren de rust hebben om even af te wachten wat de komende weken gaat brengen.'

Er staan twee vervolggesprekken gepland waarin pasmelders, depositie en innovatie in de agrarische sector verder zal worden besproken. LTO zei na afloop niet verder te willen praten, maar daar wil de premier niet op ingaan. "Die afspraak hebben we net gemaakt." De LTO-voorzitter gaat naar eigen zeggen de uitkomsten van de bijeenkomst bespreken met zijn achterban.

Bert van Ruitenbeek, directeur van de organisatie voor 'biodynamische landbouw' Stichting Demeter, vindt dat de LTO alleen "voor de bühne" doet alsof de uitkomst van de gesprekken te weinig is. Het gesprek ging er binnenskamers heel anders aan toe, aldus Van Ruitenbeek. "Er is echt ruimte om verder te kijken naar een aantal dingen en daar is de LTO ook mee akkoord gegaan". Volgens Van Ruitenbeek hoort wat LTO doet "bij het spel", maar houdt hij er zelf niet van. "Zij proberen alle partijen binnenboord te houden en dat snap ik wel, maar hun verklaring in de media is te negatief."