Waar mag er eigenlijk nog wél gerookt worden?

Waar je vroeger nog ín de trein mocht roken, mag je nu zelfs niet meer op het perron roken. Naast werkplekken, horecagelegenheden en pretparken, geldt er nu ook een rookverbod op treinstations. Dat hebben de NS en ProRail donderdag bekendgemaakt. Maar waar mag nu er eigenlijk nog wél gerookt worden? De NS en ProRail willen alle stations stapsgewijs rookvrij gaan maken. De NS stopt vanaf 1 april met de verkoop van tabak in zijn eigen winkels. Daarnaast is ProRail begonnen met voorbereidingen om alle 390 rookpalen op de perrons te verwijderen. Lees ook: De NS stopt met verkoop van sigaretten op stations, ook alle rookpalen verdwijnen

Waar geldt geen rookverbod?

Wat is de volgende plek waar een rookverbod komt? Dat is iets wat veel mensen zich nu afvragen. Professor Gera Nagelhout is onderzoeker bij Onderzoeksinstituut IVO en hoogleraar op de universiteit van Maastricht en expert op het gebied van het verbod op roken in Nederland. Volgens haar past het rookverbod op stations 'binnen het patroon dat roken steeds minder de norm wordt'. "Het is een beweging die op gang is gekomen en die niet meer te stoppen is. Steeds meer plekken krijgen een officieel rookverbod, en ook steeds meer bedrijven en instanties beslissen om rookvrije zones te creëren", aldus Nagelhout. De afgelopen jaren is er een officieel rookverbod ingesteld op de volgende plekken:

• 1998: in vliegtuigen mag niet meer gerookt worden

• 2000: publieke plekken zoals overheidsgebouwen, ziekenhuizen, scholen, sportkantines en openbaar vervoer

• 2004: werkplekken

• 2004: de rookcoupés in treinen worden afgeschaft

• 2008: in horeca- en uitgaansgelegenheden zoals cafés, concertzalen, snackbars en restaurants mag niet meer gerookt worden. Kleine cafés zijn uitgezonderd

• 2014: ook in kleine cafés mag niet meer gerookt worden

• 2017: wachtrijen in pretparken

• 2019: de Hoge Raad beslist dat rookruimtes in cafés en restaurants verboden worden

• 2020: de NS verbiedt vanaf april de verkoop op tabak in eigen winkels en ProRail verwijdert vanaf augustus rookpalen op perrons

Op alle andere plekken mag officieel nog wel gerookt worden. Wel zijn er steeds meer plekken waar mensen zelf initiatief nemen om een rookverbod in te stellen. Voorbeelden hiervan zijn terrassen, sportvelden en speeltuinen.

Rookvrij in 2040

De overheid wil werken naar een rookvrije generatie in 2040. Om dat te bereiken is een preventieakkoord opgesteld met de volgende maatregelen:

• 1 april 2020: de accijns op tabak worden verhoogd. Een pakje met 20 stuks wordt dan 1 euro duurder

• 1 juli 2020: onder andere sigaretten, shag, sigaren en e-sigaretten worden uit het zicht gehaald bij supermarkten

• 1 juli 2020: sigarettenpakjes krijgen allemaal dezelfde donkergroen-bruine kleur. De afschrikwekkende foto’s blijven op de pakjes staan

• Augustus 2020: rookverbod op schoolterreinen

• 2020: alle kinderboerderijen en kinderopvanglocaties zijn rookvrij

Lees ook: Meerderheid Nederlanders wil rookverbod op plekken met veel kinderen

Steeds vaker verbod op buitengebieden

Er geldt op stations al een verbod voor stationshallen, trappen, liften en tunnels. In de loop van oktober gaat dat ook voor de perrons gelden. "Eerst gold het rookverbod vooral op plekken binnen. Nu zie je dat het verbod steeds vaker geldt op plekken buiten, zoals nu op de treinstations. Dat is vanuit de gedachte dat het schadelijk is voor de mensen die naast de roker staan", zegt Nagelhout. Volgens Nagelhout kan het rookverbod op treinstations pas echt goed werken als de NS en ProRail ook uitleggen waarom ze een rookverbod instellen. "Daar ging het bij het verbod in horecagelegenheden fout. Er werd toen te weinig uitgelegd over waarom er een verbod moest komen, waardoor veel cafés zich niet hielden aan het rookverbod."

'Rookverbod kan ook gevaarlijk zijn'

Het aantal mensen dat rookt, neemt steeds meer af. In 2018 rookte 22,4 procent van de bevolking van 18 jaar en ouder, in 2017 was dit 23,1 procent en in 2016 nog 24,1 procent. Nagelhout zegt dat het ergens ook gevaarlijk kan zijn om op steeds meer plekken een rookverbod in te stellen. "We moeten oppassen dat mensen niet gestigmatiseerd worden. Mensen moeten niet het gevoel hebben dat ze nergens meer zichzelf kunnen zijn en dat ze zich moeten schamen als ze ergens roken." Afgezien daarvan helpt een rookverbod volgens Nagelhout wel om de stap te nemen om te stoppen met roken. "Maar je hebt meer nodig dan dit soort initiatieven. Mensen moeten ondersteund worden als ze willen stoppen met roken." Daarnaast zegt ze dat het jaarlijks verhogen van de accijns het meest effectief is om mensen van het roken af te krijgen.