'Extraparlementair kabinet' veelbesproken optie kabinetsvorm, maar wat is dat eigenlijk?

De Tweede Kamer debatteert op Valentijnsdag weinig liefdevol over het formatieverslag van oud-informateur Ronald Plasterk. Hoe moet het nu verder? NSC-voorman Pieter Omtzigt sprak al vanaf het begin zijn voorkeur uit voor een extraparlementair kabinet en tijdens het debat van woensdag zei Dilan Yeşilgöz van de VVD die optie tóch ook te zien zitten. Maar wat is dat nou precies?

Een extraparlementair kabinet; het zit stiekem al in de naam. 'Extra' betekent in het Latijn 'buiten'. De term 'parlement' is natuurlijk een chique benaming voor de volksvertegenwoordiging. Voeg die twee samen en je krijgt 'volksvertegenwoordigers van buitenaf'.

Formeren: al die termen zijn best ingewikkeld. Want wat is nou het verschil tussen een formateur en een informateur? We leggen het je in deze video uit:

1:42

Formeren kun je leren: zo komt een nieuw kabinet tot stand

Steun zoeken

Maar dan ben je er nog niet. In de praktijk komt het erop neer dat formerende partijen een regeringsprogramma afspreken, net even anders dan een regeerakkoord.

Daarna zoeken de partijen voor ieder punt uit dat programma steun bij andere partijen. Zo hoeven regerende partijen niet of nauwelijks af te wijken van hun eigen verkiezingsprogramma. Het kan dan ook voorkomen dat een kandidaat-bewindspersoon onderdeel gaat uitmaken van de ministersploeg, terwijl de eigen partij niet deelneemt aan het kabinet.

Zakenkabinet?

Het onderscheid tussen parlementaire en extraparlementaire kabinetten zit vooral in de mate van binding die partijen aangaan met het kabinet en in de methode van formeren, meldt de website Parlement.com. Een extraparlementair kabinet hangt dus aan elkaar van onderlinge afspraken tussen partijen.

En het is dus iets anders dan een zakenkabinet, een term die je ook vaker voorbij ziet komen de laatste weken. Dat is weliswaar ook een extraparlementair kabinet, maar de lijst met bewindslieden bestaat dan vrijwel geheel uit niet-politieke personen.

'Mistig'

GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans denkt dat een extraparlementair kabinet alleen maar tijdsverspilling is. Henri Bontebal van het CDA deelt die mening. "Je slaat een stap over", houdt hij de VVD-leider voor. "Om gelijk naar het experiment toe te gaan, vind ik een rare beweging." Hij vindt het een wankele basis voor een kabinet.

Bij dat laatste sluit ook Joost Eerdmans van JA21 zich aan. Zijn vrees is dat zo'n kabinet maar weinig voor elkaar kan krijgen. En de onduidelijkheid over wat een extraparlementair kabinet nou precies is, speelt ook in een deel van de Kamer. Onder andere Rob Jetten van D66 wil graag helderheid en noemt het "nog steeds mistig".

Kortom: simpel valt het helaas niet uit te leggen. Zelfs in Den Haag vinden ze het ingewikkeld. Tijdens de gesprekken met de nieuwe informateur moeten partijen gaan bespreken wat zij onder extraparlementair kabinet zien.

Hart van Nederland/ANP