Tienduizenden Nederlanders slikken zware pijnstillers te lang: dit zijn de risico's

Tienduizenden Nederlanders gebruiken zware pijnstillers als oxycodon, morfine en fentanyl veel langer dan goed voor ze is. Uit nieuw onderzoek van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) blijkt dat bijna één op de drie gebruikers deze middelen langer dan drie maanden slikt. En dat is riskant, waarschuwen experts.

Het totaal aantal mensen dat zware opioïden gebruikt, is de afgelopen jaren stabiel gebleven. In 2024 kreeg 1,99 procent van alle geneesmiddelgebruikers een recept voor sterkwerkende pijnstillers. Maar het langdurig gebruik, langer dan drie maanden, blijft al jaren op hetzelfde hoge niveau. Volgens het IVM kreeg 34,6 procent van de gebruikers vorig jaar zo'n langdurig recept mee van de apotheek.

Vooral buiten de Randstad, zoals in delen van Zeeland, Limburg en Groningen, komt langdurig gebruik vaker voor. Daar loopt het percentage op tot boven de 40 procent. Ouderen slikken deze middelen het vaakst, bijvoorbeeld bij chronische aandoeningen zoals artrose.

Ze wilde alleen maar minder pijn, maar verloor bijna alles. Jeanne deelt haar aangrijpende verhaal over haar oxycodonverslaving:

2:11

Pijnstiller kostte 'Oxycodon-junk' Jeanne haar grootste liefdes en waarschuwt nu anderen

Risico's van langdurig gebruik

Langdurig gebruik van zware pijnstillers is allesbehalve onschuldig. Het lichaam went eraan, terwijl de bijwerkingen blijven: sufheid, verstopping en moeite met ademhalen. Volgens de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA) kan langdurig gebruik zelfs dodelijk zijn. "We willen geen Amerikaanse toestanden", zegt een woordvoerder tegen het AD. In de Verenigde Staten stierven vorig jaar meer dan 80.000 mensen aan een overdosis opioïden, blijkt uit cijfers van het CDC.

Gebrek aan alternatieven

Volgens de NVA slikken veel mensen deze medicijnen niet omdat ze dat willen, maar omdat ze geen goed alternatief hebben. "Het is een symptoom van een dieper probleem: de chronische pijnzorg die onder druk staat", zegt de woordvoerder tegen de krant. Meer dan 3,5 miljoen Nederlanders leven met chronische pijn, en de behandelopties zijn vaak beperkt.

Zowel het IVM als de NVA willen dat er meer aandacht komt voor afbouwbegeleiding en betere alternatieven voor pijnbestrijding. Ook roepen ze de overheid en zorgverzekeraars op om de pijnzorg structureel te verbeteren, zodat mensen niet onnodig lang aan zware medicijnen vastzitten.