Ganzen vallen massaal uit de lucht, vogelgriepvirus rukt op vanuit Noord-Nederland

In sommige natuurgebieden in Noord-Friesland struikel je over de dode en creperende ganzen. Er heerst een dodelijk vogelgriepvirus, volgens de dierenambulance in Mijdrecht "een soort Parkinson", waardoor vooral brandganzen een trillende nek krijgen en uit de lucht vallen. Het virus verspreidt zich inmiddels ook naar andere delen van het land. De eerste melding van een besmette wilde vogel met het H5N8-vogelgriepvirus kwam 20 oktober bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) binnen. Die melding kwam uit Stichtse Vecht, maar vooral in het noorden van Nederland vallen de ganzen bij bosjes uit de lucht.

Ganzen niet te redden

Op een uitgestrekte vlakte bij Ternaard, in het noordelijkste puntje van Friesland, vertellen boswachter Henk-Jan van der Veen en Rinaldo Korst van de plaatselijke vogelopvang over de massale ganzensterfte. "Wij worden tien tot twintig keer per dag gebeld over zwakke of dode ganzen. Je hebt bepaalde plekken bij Holwerd en Ferwert waar je heel veel dode ganzen en verzwakte ganzen ziet", aldus Korst. De virus treft vooral ganzen, maar ook andere wilde vogels kunnen besmet raken. Eenmaal besmet zijn de dieren niet meer te redden. "De zieke ganzen gaan alleen zitten en hebben vaak een schokkende nek. We kunnen ze niet behandelen. Wij hebben in de vogelopvang dan ook besloten om zieke dieren niet op te vangen. Dat kan gevaarlijk zijn voor andere vogels."

Wat kunnen we doen?

Ook bij de dierenambulance in Mijdrecht krijgen ze sinds kort steeds meer meldingen van dode of creperende ganzen en zwanen. Alle vogels die zij ophalen worden getest in een laboratorium in Utrecht. "Van één vogel hebben wij nu de uitslag binnen en die was positief, die had dus de vogelgriep. Dan weet je natuurlijk dat de rest ook positief is", zegt Mirjam Bosman van de Dierenambulance Ronde Venen/Amstelland. Lees ook: Veel dode vogels gevonden in Waddengebied, waarschijnlijk vogelgriep Bosman denkt dat deze vogelgriep dodelijker zal zijn dan de vogelgriep van 2017, die speelde vooral bij pluimvee. Volgens Bosman zijn er nu meer meldingen dan in 2017. "De vogels storten gewoon uit de lucht, laatst vielen er binnen anderhalf uur vijf ganzen naar beneden." Bij de dierenambulance gaan ze alleen af op zieke vogels die nog leven. Maar ook zij kunnen de dieren niet redden. De lijdende vogels krijgen een spuitje. Maatregelen om de ganzen te redden zijn er niet echt. Wel geldt een ophokplicht voor pluimveebedrijven en particulieren met vogels, zodat die dieren het virus niet krijgen. Veel meer is er niet mogelijk omdat het gaat om wilde dieren, laat de NVWA weten.

Raak ganzen niet aan

De boswachter, vogelopvang en dierenambulance roepen mensen op de zieke en dode vogels in ieder geval niet aan te raken. "Het vogelgriepvirus wordt door de ontlasting van de dieren verspreid. Als je zelf een gebied met ganzen gaat betreden, komt het onder je schoenen en verplaats je zo het virus", aldus Rinaldo van de vogelopvang in Friesland. Wat je het beste kunt doen als je een dode of lijdende vogel tegenkomt, verschilt per regio. De Dierenambulance in Ronde Venen/Amstelland verwijst daarvoor door naar de gemeente. Rinaldo vraagt mensen in Noord-Friesland te bellen naar zijn vogelopvang als ze een besmette gans vinden. De meeste zieke vogels worden overigens gevonden in afgelegen natuurgebieden, niet in natuurgebieden waar veel mensen komen.