Boze Heerlenaren in verzet tegen sloopkogel door historische volksbuurt

In de Heerlense wijk Meezenbroek lopen de emoties hoog op. Woningcorporatie Vincio Wonen wil negentig oude mijnwerkerswoningen slopen, wat voor grote onvrede zorgt onder de bewoners. Het is het zoveelste geval van volksbuurten die massaal tegen de vlakte dreigen te gaan, maar is de vrees terecht?

Francis Leschot, die al jaren in de wijk woont, wil absoluut niet dat zijn ruim honderd jaar oude huis tegen de vlakte gaat. "Overal in het land worden volksbuurten afgebroken. Een deel van de armere bewoners moeten zo weg, en die trekken dan naar andere wijken die er net zo slecht aan toe zijn maar voor huren die 200 of 300 euro per maand hoger zijn," vertelt Leschot terwijl hij zijn geliefde buurt laat zien.

Lees ook:

Verbijstering in Oss: geen renovatie maar sloop van buurt, bewoners moeten weg

Hij is vastbesloten om zich te blijven verzetten tegen de plannen. Daarom hebben hij en andere bewoners zaterdagmiddag in de wijk een manifestatie georganiseerd om hun zorgen te uiten. Tijdens deze manifestatie werd ook een zwartboek gepresenteerd, waarin de verhalen en zorgen van de bewoners zijn vastgelegd, en de historie van de mijnwerkerswijk.

SP-raadslid Sita Bottenberg, die zelf in de buurt woont en zich al jaren inzet voor de wijk, is fel tegen de sloopplannen. "De meeste mensen betalen tussen de 400 of 500 euro aan huur per maand," zegt Bottenberg. "Vincio heeft bij alle bewoners een mooi praatje gehouden dat ze een veel zuiniger huis terugkrijgen plus 7500 verhuispremie. Maar waar willen ze die woningen vandaan halen? Die zijn er niet. En voor het zover is dat er nieuwe huizen terug zijn, zijn we jaren verder."

Vincio Wonen stelt echter dat renovatie van de huizen te duur zou zijn en dat dit zou leiden tot onbetaalbare huren. "Onze onderzoeken hebben ons laten besluiten dat nieuwbouw de beste optie is", vertelt de woordvoerder aan Hart van Nederland. "Maar deze keuze is niet alleen gemaakt op basis van kosten, wij vinden de historische waarde ook belangrijk. We zijn echter geen erfgoedorganisatie. We moeten woningen beschikbaar en betaalbaar houden."

Verdeeldheid onder de bewoners

De groep bewoners die tegen de sloop is, heeft deze zomer samen met de SP alle bewoners van huizen gesproken die op de nominatie staan te worden gesloopt. Vijftig van de negentig huishoudens waren volgens hen tegen de sloop, en 27 huishoudens verklaarden zich voorstander van sloop en nieuwbouw.

Vincio Wonen plaatst vraagtekens bij deze cijfers. "Wij hebben zelf ook een enquête gehouden in de wijk, bij veel mensen een uur lang aan de keukentafel gezeten," verklaart de woordvoerder. Hieruit bleek ook dat een meerderheid tegen de sloop was, maar was de verhouding volgens haar minder negatief. Volgens de woordvoerder wordt de discussie gekaapt door enkele bewoners die actie voeren tegen de sloop. "Wij maken ons grote zorgen om de wijk. Er is heel veel onrust, en de actiegroep polariseert het."

Om die reden wilde de corporatie zaterdag ook niet bij de manifestatie zijn, en zegt zelf met een sociaal plan bezig te zijn. "Daarin leggen we de bewoners uit wat de rechten zijn, zoals een verhuisvergoeding van bijna 7500 euro en dat er afspraken gemaakt kunnen worden om terug te keren naar de wijk in een passende, betaalbare woning", vertelt de woordvoerder. "Wij zijn een sociale woningbouwcorporatie, en willen de wijk voor de lange termijn behouden."

Brandbrief

Desondanks voelen veel tegenstanders van de sloop zich onvoldoende gehoord door de woningcorporatie en vrezen ze dat de cohesie en unieke geschiedenis van hun wijk verloren zal gaan. "Als je met de boodschappen thuiskomt, of je bent aan het klussen, is er altijd wel een buurman die kijkt of ze je kunnen helpen", vertelt Bottenberg. "Het is hier heel sociaal, iedereen kijkt naar elkaar om."

De bewoners worden daarbij gesteund door een meerderheid van de gemeenteraad, die enkele weken geleden een brandbrief stuurden naar Vincio Wonen. De zes partijen die de brief hebben ondertekend, betichten de corporatie van een "gevoelloos top-downproces", en roepen op om het "gevoelloze proces onmiddellijk te stoppen".

Landelijke trend van sloop en nieuwbouw

De situatie in Meezenbroek staat niet op zichzelf. Ook in andere Nederlandse steden, zoals de Tweebosbuurt in Rotterdam, Overhoven in Sittard en Prinsejagt in Eindhoven zijn sloopplannen of is er al gesloopt. Jaarlijks worden in Nederland zo’n 10.000 woningen gesloopt, en dit aantal zal naar verwachting de komende jaren alleen maar toenemen doordat veel vooroorlogse woningen moeten worden aangepakt.

Lees ook:

Sloop Rotterdamse Tweebosbuurt vastgelegd in documentaire: 'Ze hebben hier een gemeenschap gesloopt'

Volksbuurten zoals Meezenbroek worden zo vervangen door nieuwbouw, maar critici zien verlies van sociale samenhang en historie. "Woningcorporaties grijpen onder het mom van verduurzaming massaal naar de sloophamer", aldus Norman Vervat van het Cuypersgenootschap. "Maar vaak is daar wel iets tegen in te brengen." Vervat pleit voor een second opinion en stelt dat er niet altijd voor het hoogste energielabel gegaan hoeft te worden. "Behoud van oude woningen in plaats van nieuwbouw is ook duurzaamheid", zegt hij.

Of de sloopplannen in Meezenbroek doorgaan is nog allerminst zeker. Daarvoor is volgens wettelijke regels instemming van minimaal 70 procent van de bewoners voor nodig. Mocht dat niet het geval zijn, kan de woningbouwcorporatie naar de rechter stappen om de renovatie- en sloopplannen te laten toetsen.