Waarom we op 4 mei altijd dit bijzondere geluid horen

Voor veel mensen is het een herkenbaar en indrukwekkend moment: het taptoesignaal vlak voor de twee minuten stilte op 4 mei. In heel Nederland klinkt het dan door de straten, gespeeld op trompetten of bugels. Een spannend en eervol moment voor de muzikant, die even in het middelpunt staat. Maar waarom doen we dit eigenlijk al zo lang op deze manier? En waar vindt deze traditie haar oorsprong?

Marc Traa blaast al langer dan tien jaar de taptoe, maar toch blijft het elk jaar spannend. "Die eerste keer, met al die mensen om je heen, is toch wel spannend", vertelt hij. "Even een moment van: het moet wel goed gaan." Toch vertrouwt hij op zijn ervaring: "Je doet het eigenlijk op automatisme."

Lees ook:

Dodenherdenking alleen voor slachtoffers Tweede Wereldoorlog of meer? Dit vindt Nederland

Beheersing van zenuwen

Hoewel het signaal technisch niet het moeilijkste stuk is, komt het vooral aan op beheersing van de zenuwen. "Als je zenuwachtig bent, klinkt dat door, en dat hoort het publiek ook", legt hij uit. "Belangrijk is dat er genoeg volume uitkomt, dus je moet echt flink wat lucht door je instrument laten gaan."

Het moment heeft soms een persoonlijke lading. "Een bijzonder moment was de begrafenis van mijn vader. Toen ik daar het taptoesignaal speelde, gaf dat natuurlijk een extra lading", zegt hij. Al dertig jaar speelt hij trompet, begonnen bij de fanfare waar zijn broer al zat. De voorbereiding voor 4 mei blijft beperkt: "Een paar dagen van tevoren speel ik het thuis een paar keer door."

'Tap toe'

Volgens Corstiaan de Haan van de traditiecommissie van de Krijgsmacht is het signaal ouder dan de Tweede Wereldoorlog. "Het signaal zelf is veel ouder. De oorsprong ligt in de tijd van de Republiek, toen 'tap toe' letterlijk betekende dat het tijd was om de tap te sluiten."

Nederland kreeg pas na de Tweede Wereldoorlog officiële ceremoniële voorschriften voor herdenkingen. Daarin werd vastgelegd wat er tijdens een herdenking moet gebeuren, inclusief het gebruik van het taptoesignaal. Volgens Corstiaan zijn er twee varianten: één voor trompet en één voor hoorn. En hoewel ‘The Last Post’ soms klinkt, is dat voorbehouden aan herdenkingen waarbij geallieerde eenheden betrokken waren. "Voor Nederlandse herdenkingen wordt altijd het taptoesignaal gespeeld."