Cel voor wie niet betaalt: vorig jaar 675 mensen gevangengezet

In Nederland zijn vorig jaar 675 mensen opgesloten omdat zij een door de rechter opgelegde schadevergoeding niet betaalden. Jaarlijks worden rond de tweeduizend zogeheten machtigingen tot gijzeling afgegeven door de rechter of het Openbaar Ministerie (OM), schrijft het AD op basis van cijfers van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB). In ongeveer een derde van die gevallen verdwijnt iemand daadwerkelijk achter tralies.

De maximale duur van zo'n gijzeling is, afhankelijk van de oorspronkelijke strafzaak, 1 jaar. Dat betekent niet dat de schuld verdwijnt. "Die blijft staan. Vervangende hechtenis bestaat niet meer", zegt CJIB-woordvoerder Jeichien de Graaff tegen de krant. "Maar zodra ze een betalingsregelingovereenkomst hebben en een aanbetaling doen, komen ze weer op vrije voeten."

Betalen uitstellen

Schadevergoedingen worden uitgesproken als iemand schuldig wordt bevonden en een slachtoffer geld hoort te krijgen. Bij zware gewelds- en zedenzaken schiet de overheid het volledige bedrag voor; in andere zaken gaat het om een voorschot. Het CJIB probeert dat geld daarna bij de veroordeelde dader te innen. Volgens De Graaff zijn er ruime mogelijkheden voor betalingsregelingen, waardoor het soms jaren duurt voor alles is betaald.

Niet iedereen werkt mee. "Maar er zijn ook mensen die het betalen zo lang mogelijk uitstellen en mensen die niet reageren of zijn verdwenen. Dan moeten we naar ze op zoek gaan", aldus de woordvoerder. De dreiging van gijzeling blijkt vaak effectief: geregeld komt er dan alsnog een regeling tot stand.