Advies overheid: wees voorbereid op nieuwe cyberaanvallen en stroomstoringen

Mensen die zich zorgen maken na de grote stroomstoring maandag in Spanje en Portugal, doen er goed aan zich voor te bereiden op een soortgelijk scenario. Bijvoorbeeld door een noodpakket samen te stellen met flessen water, dekens, contant geld en houdbaar eten, genoeg om de eerste drie dagen mee door te komen. Met dat advies komt het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) van de overheid.

Meldingen van stroomstoringen komen onder meer uit Madrid, Barcelona, Sevilla en Pamplona. Treinen, trams en metro's rijden niet, telefoons hebben geen verbinding, verkeerslichten werken niet en mensen zitten vast in liften. Daar is nu een noodplan actief, voornamelijk gericht op reddingsacties.

Eerder adviseerde de Nederlandse overheid al dat burgers 72 uur zelfredzaam moeten zijn in het geval van een grootschalige elektriciteitsuitval.

Cyberaanval niet uitgesloten

Een Portugese minister sluit niet uit dat de enorme stroomstoring, die grote delen van Portugal en Spanje platlegde, te wijten is aan een cyberaanval. De bewindsman Manuel Castro Almeida zei dat "deze mogelijkheid bestaat, maar dat het niet is bevestigd".

De Portugese overheid heeft een crisisgroep opgericht die toezicht moet houden op de stroomuitval, melden Portugese media. De autoriteiten houden er rekening mee dat de storing niet in Portugal is ontstaan, maar mogelijk in Spanje.

Ook de leider van de Spaanse regio Andalusië, Juanma Moreno, wijst op een cyberaanval als waarschijnlijkste oorzaak van de enorme stroomuitval. Hij roept burgers op voorzichtig te zijn. Gezien de aard van de storing wijst alles op een cyberaanval, zei de Andalusische regeringsleider tegen verslaggevers. Hij baseert zich op informatie van het Andalusische Cybersecurity Centrum.

Het NCSC, dat onder het ministerie van Justitie en Veiligheid valt, heeft contact met de collega's in Spanje en Portugal. "Er wordt door de Spaanse en Portugese autoriteiten onderzocht wat er aan de hand is. We wachten af tot er meer informatie komt", laat een woordvoerder weten.

Nederlandse sites platgelegd

Maandag kreeg Nederland al te maken met een grootschalige cyberaanval. De websites van meerdere provincies en gemeenten waren tijdelijk niet bereikbaar door een ddos-aanval die is opgeëist door de pro-Russische hackersgroep NoName05716, meldt een woordvoerder van de provincie Noord-Holland. Bij zo'n aanval wordt zoveel internetverkeer naar een server gestuurd dat die overbelast raakt.

Daarbij zijn de sites van de provincies Groningen, Noord-Holland, Zeeland, Drenthe, Overijssel en Noord-Brabant getroffen. Ook de site van enkele gemeenten werkte niet meer, meldt de Informatiebeveiligingsdienst voor gemeenten (IBD). Tot de getroffen gemeenten behoren Apeldoorn, Breda, Nijmegen en Tilburg.

"Het is weer tijd om Nederland te bezoeken", schrijft de hackersgroep op X, met een verwijzing naar militaire steun aan Oekraïne door de Nederlandse staat. Vorig jaar maart stond een aantal provinciesites ook al op zwart door een aanval van deze groep. Ook andere Nederlandse organisaties werden eerder aangevallen.

Hart van Nederland/ANP