Hallo zon: herfstweer maakt opnieuw plaats voor 'oudewijvenzomer'

Na een dipje met meer wind en bewolking, keert het rustige nazomerweer vanaf morgen terug. Zondag kan het kwik volgens Weer.nl zelfs oplopen tot een aangename 24 graden.

Nazomerweer in de herfst is een vrijwel jaarlijks terugkerend fenomeen en heeft verschillende benamingen, aldus Weer.nl. In het verleden zijn in oktober soms nog zomerse tot tropische temperaturen gemeten en zelfs in november kan het nog warm zijn.

September 2021 gedraagt zich als een echte nazomermaand. De Bilt telt 2 officiële zomerse dagen van 25 graden of warmer en in het Limburgse Arcen staat de teller op maar liefst 6 stuks. Dit aantal is twee keer zo groot als normaal.

Verder is de maand tot nu toe zonniger dan gebruikelijk verlopen en ligt de gemiddelde maandtemperatuur in De Bilt ruim één graad boven normaal. Het is vrijwel zeker dat september 2021 in de top-10 warmste terecht gaat komen. De maximumtemperatuur is met gemiddeld 21,8 graden zelfs bijna 2 graden te warm.

Opmerkelijk droog

Het is daarnaast opmerkelijk droog, tot nu toe is gemiddeld over het land nog maar 10 mm gevallen tegen 79 mm normaal. Sinds het begin van de metingen was 1959 de droogste septembermaand ooit met landelijk 4,1 mm. Als de maand op minder dan 15 millimeter eindigt, hoort 2021 bij de 5 droogste septembermaanden. Of we dit gaan halen is nog de vraag, omdat het in de laatste dagen van de maand vaker gaat regenen.

In Nederland spreken we in het najaar tijdens relatief warm en zonnig weer van een 'oudewijvenzomer'. De term slaat op oude breiende vrouwen die dan weer doen denken aan de veldspinnen die bij rustig nazomerweer lange draden spinnen.

'Heilig' weer 

Nazomerweer kent nog andere benamingen en deze zijn genoemd naar verschillende heiligen. Een nazomerse periode rond 29 september wordt Sint-Michielszomer genoemd. Begin oktober noemen we dit de Kranenzomer. In deze periode trekken groepen kraanvogels over ons land naar het zuiden om te overwinteren. Vaak houden ze nog even pauze in natuurgebieden van ons land. Rond 11 oktober noemen we mooi nazomerweer een Sint-Gummaruszomer en rond 11 november kennen we de Sint-Maartenszomer.

In Amerika wordt gesproken over de Indian Summer als het in de herfst rustig en zonnig nazomerweer is. De bossen hebben dan prachtige kleuren die fel worden belicht door de zon.

Tot wanneer kan het nazomeren?

Zomerse temperaturen van 25 graden of hoger kunnen tot diep in de herfst voorkomen. In de nazomer van 2018 werd in De Bilt op 13 oktober de meest late officiële zomerse dag gemeten met 26,3 graden. Landelijk zijn in het verleden ook in de tweede fase van oktober nog zomerse temperaturen gemeten, zo werd het op 18 oktober 1921 in Maastricht 27,2 graden. De meest late zomerse dag ooit gemeten was op 27 oktober 1937 met 25,2 graden in Maastricht. 

Het zou zomaar kunnen dat door klimaatverandering in de toekomst ook in november nog zomerse temperaturen worden gemeten. Op dit moment is de hoogste landelijke novembertemperatuur nog in handen van 2014. Het Limburgse Ell noteerde toen op de eerste dag van de maand 22,0 graden. De meest late twintiger werd gemeten op 12 november 1926, met exact 20,0 graden in Sittard.