SNEEUWBLOG | Reddingsbrigade: schaats niet te snel op bevroren open water

Van heel veel sneeuw, staan ons nu dagen te wachten met heel veel kou. De temperaturen dalen 's nachts tot wel -15 en ook overdag blijft het kwik overal onder nul. Volg het laatste winternieuws hier.

Update 22:43 - Reddingsbrigade: schaats niet te snel op bevroren open water

Reddingsbrigade Nederland raadt af om al meteen te gaan schaatsen op bevroren open water. Volgens de organisatie is het beter eerst te schaatsen op een lokale natuurijsbaan, een ondergespoten stuk weiland of een ondiepe sloot.

Volgens de Reddingsbrigade vindt er op veel locaties geen deskundige controle plaats op de kwaliteit van het ijs en ontbreken waarschuwingen voor zwakke plekken en wakken omdat toertochten vanwege het coronavirus niet door mogen gaan. "Hierdoor neemt het risico toe om in het ijskoude water te belanden", aldus de Reddingsbrigade.

Schaatsers op natuurijs moeten zich volgens de organisatie bewust zijn van de risico's, zich goed voorbereiden en te allen tijde proberen te voorkomen dat ze in een noodsituatie belanden en daardoor hulp nodig hebben of zelfs gered moeten worden.

De Reddingsbrigade adviseert schaatsers om zich thuis op de hoogte te stellen van de lokale ijssituatie, aan het thuisfront te laten weten waar geschaatst gaat worden en reddingsmiddelen mee te nemen, zoals ijsprikkers om jezelf uit een wak te trekken en een reddingsklos of touw opdat anderen kunnen helpen als je door het ijs bent gezakt. Een fluitje is handig om in geval van nood mensen op afstand te attenderen dat je hulp nodig hebt.

Update 21:52 - Bizar beeld: kassen in Erica bezwijken onder dik pak sneeuw

Een groot kassencomplex in het Drentse dorp Erica is bezweken onder het gewicht van een dik pak sneeuw. Volgens een correspondent ter plaatse loopt de schade in de miljoenen euro's en zijn meerdere ondernemers de dupe.

0:31

Kassen in Erica bezwijken onder sneeuw

Beeld: Persbureau Meter

Update 21:28 - 'Schaats alleen waar het verantwoord is, niet in de uiterwaarden'

Doordat de waterstanden in het rivierengebied nog dalen, is vooral in de uiterwaarden het ijs nog niet betrouwbaar. Daarvoor waarschuwt de Unie van Waterschappen. Schaatsen wordt daar afgeraden. Op andere locaties is het van belang zelf eerst te controleren of na te vragen of schaatsen wel verantwoord kan.

Het waterpeil in de uiterwaarden beweegt mee met het waterpeil in de rivier. Als daar ijs op komt te liggen, kan het aan de zijkanten afbreken. Dat leidt tot gevaarlijke situaties.

De waterschappen gaan over de waterhuishouding in Nederland. Ze bevorderen, waar dat kan, de ijsgroei en dus de schaatspret. Maar vanwege de huidige hoge waterstanden moet een groot aantal waterschappen nog enorme massa's water afvoeren. Het stilleggen van gemalen, goed voor ijsvorming, is dan nog geen optie.

De noordelijke waterschappen, zoals Wetterskip Fryslân en waterschap Noorderzijlvest, hebben hun ijsdraaiboek voor waterbeheer bij aanhoudende vorst al in werking gesteld. Dat betekent dat de waterstand in kanalen, vaarten en meren verder wordt verlaagd. De meeste gemalen gaan uit, stuwen zijn zo ingesteld dat de stroming van het water minimaal is en de sluizen worden gesloten.

Schaatsen mag met leden van het eigen huishouden of met hooguit één andere persoon, bijvoorbeeld een vriend of vriendin. Ook op het ijs geldt: houd anderhalve meter afstand van elkaar om besmetting met het coronavirus te voorkomen.

Update 18:44 - Files door vorstschade aan het wegdek

Op verschillende plekken in het land zijn files ontstaan door vorstschade aan het wegdek. Op een aantal wegen zijn rijstroken vanwege schade afgesloten, meldt Rijkswaterstaat.

Door vorst kan asfalt beschadigd raken. Nu de meeste snelwegen sneeuwvrij zijn, wordt de schade aan het wegdek zichtbaar. Rijkswaterstaat roept weggebruikers op asfaltschade te melden, zodat de wegen gerepareerd kunnen worden.

De ANWB meldt dat er op verschillende snelwegen gaten zijn ontdekt, onder meer op de A1 bij Twello. Asfaltschades door de vorst zijn de oorzaak van de meeste fileproblemen op dinsdagavond, volgens de ANWB.

Update 16:56 - ANWB: nog meer pechgevallen dan maandag

De wegenwachten van de ANWB hebben het dinsdag nog drukker met het helpen van door pech getroffen weggebruikers dan maandag, toen door het winterweer ook al sprake was van topdrukte. Een ANWB-woordvoerder zei dat de teller rond 16.00 uur op ruim 5000 pechmeldingen stond.

"We stevenen voor deze dinsdag af op ongeveer 7500 pechmeldingen", aldus de woordvoerder. Maandag kwamen rond de 6600 pechmeldingen binnen en dat was al ongeveer het dubbele van het aantal pechgevallen dat de ANWB normaal gesproken op een dag te verwerken krijgt. Het gaat vooral om vastgevroren portieren en handremmen of problemen met accu's.

Voor het helpen van door pech getroffen automobilisten worden ongeveer vijfhonderd wegenwachten ingezet. Medewerkers draaien extra uren om de hulpvragen zo goed mogelijk te kunnen afhandelen.

Update 15:57 - KNMI: sneeuwhoeveelheid Darcy niet erg zeldzaam

Sneeuwstorm Darcy zorgde er afgelopen weekend voor dat Nederland bedekt werd onder een flink pak sneeuw. Voor het eerst sinds 2012 werd code rood afgegeven vanwege sneeuwjacht, een combinatie van sneeuwval en een stevige oostenwind. Toch is de hoeveelheid sneeuw die is gevallen niet zo zeldzaam, stelt het KNMI. "Zelfs niet in ons huidige, warmere klimaat."

De hoeveelheid sneeuw die Darcy meebracht, kunnen we in het huidige klimaat gemiddeld eens in de vier jaar verwachten. Tot die voorspelling komt het weerinstituut na het bekijken van de neerslaghoeveelheid en de gemiddelde dikte van het sneeuwdek in het land. Het KNMI benadrukt dat het wel lastig blijft om de sneeuwdikte objectief te meten, vooral bij zulke harde wind als dit weekend. Op veel plekken verwaaide de sneeuw en ontstonden sneeuwduinen van soms een meter hoog.

Overigens is de laatste decennia de maximale sneeuwdikte wel afgenomen. Was dat in 1955 nog zo'n 60 millimeter, tegenwoordig is dat 30 millimeter. Dat betekent dat de grootste hoeveelheid sneeuw op een bepaalde plek tegenwoordig ongeveer de helft is van wat het in de jaren 50 was.

Update 13:27 - Kou geen punt voor kat en koe, maar wel voor geit en kip

De vrieskou kan veel huisdieren niet deren, maar er zijn ook diersoorten die er slecht tegen kunnen. De Dierenbescherming raadt bijvoorbeeld aan om geiten en ezels naar binnen te halen. Hun vacht is niet waterdicht. Ook kippen kun je beter niet blootstellen aan de vorst. "Hun kammen en lellen kunnen bevriezen en dat is niet prettig."

Katten zijn lang niet allemaal fan van sneeuw, maar ze zijn door hun dikke vacht in principe wel goed bestand tegen het winterweer. "Het is wel belangrijk dat ze altijd naar binnen kunnen", adviseert de dierenbescherming. Daarnaast is een klopje op de motorkap van de auto nu raadzaam. Katten kruipen daar nog weleens onder. Zeker een auto die kort daarvoor heeft gereden is lekker warm voor ze. Een rit als verstekeling onder de motorkap kan echter slecht aflopen.

Ook honden kunnen doorgaans best tegen kou, maar ze voelen die wel. Buiten is het belangrijk dat ze goed in beweging blijven. Daarnaast kan het slim zijn om de voetzolen van de viervoeter in te smeren met vaseline of een ander beschermend middel.

Met honden en katten is het deze dagen ook uitkijken dat ze zich niet op zwak ijs begeven. Ze kunnen de sterkte vaak niet goed inschatten. Een andere bedreiging is strooizout. Als een dier dat oplikt, kan dat leiden tot een zoutvergiftiging. Voor honden is schone sneeuw eten ook niet goed. Ze kunnen daar maag- en darmklachten van krijgen.

Wie schapen, koeien of paarden in de wei ziet staan tijdens het barre winterweer, hoeft zich geen zorgen te maken. "Koeien vinden kou heerlijk", zegt dierenarts en onderzoeker dierenwelzijn Ingrid van Dixhoorn van Wageningen Livestock Research. "Doordat ze van zichzelf veel warmte produceren, kunnen ze ook met -10 of -15 nog prima overweg. Een koe heeft veel liever een koude winter dan een warme zomer."

Update 12:48 - ANWB: minder last van gladheid, maar nog veel pechgevallen

Het verkeer had dinsdagochtend volgens de ANWB minder last van gladheid dan de afgelopen dagen. De snelwegen zijn grotendeels sneeuwvrij. Toch is het nog wel druk bij de Wegenwacht. "Het gaat vooral om vastgevroren portieren en handremmen of problemen met accu's", aldus een woordvoerder.

De ANWB kreeg maandag zeker 6500 pechmeldingen binnen en verwacht datzelfde aantal ook op dinsdag. Dat is ongeveer het dubbele van het aantal pechgevallen dat de ANWB normaal gesproken te verwerken krijgt.

En hoewel de snelwegen beter begaanbaar zijn, kan het in woonwijken en op lokale wegen nog glad zijn. In steden en dorpen zijn nog genoeg straten te vinden waar je moet oppassen, laat de woordvoerder weten.

Update 12:45 - Alleen overdag veerboten naar Vlieland en Terschelling

Rederij Doeksen, die op Vlieland en Terschelling vaart, laat geen veerboten meer in het donker varen vanwege de 'ijsboeien' die Rijkswaterstaat onlangs in de Waddenzee heeft geplaatst. Die vervangende boeien zijn grotendeels onverlicht, meldt Doeksen, waardoor er bij duisternis niet gevaren kan worden.

De rederij vaart vanaf woensdag met een aangepaste dienstregeling. Ook kunnen de overtochten langer duren door ijsgang, wat inhoudt dat er drijfijs op de vaarroute ligt.

De ijsboeien, ook wel ijssparren, zijn pilaarvormig en beter tegen het ijs bestand dan de reguliere lichtboeien, die de vaarwegen van de scheepvaart markeren. Ook kunnen de normale boeien door het ijs van hun plaats gedrukt worden of onder water belanden.

Wagenborg Passagiersdiensten, dat vaart op Ameland en Schiermonnikoog, waarschuwde passagiers eerder deze week ook al rekening te houden met vertraging en uitval van afvaarten vanwege het winterweer.

Update 12:25 - Jaarlijkse mollentelling duurt hele week wegens sneeuw

De jaarlijkse mollentelling van de Zoogdiervereniging duurt ditmaal een hele week. Gewoonlijk wordt er medio februari in een weekeinde geteld, maar vanwege de vele sneeuw en het hoogwater is besloten dat er dit jaar de hele week geteld mag worden. De telling begint komende zaterdag.

Een levende mol (Talpa europaea) laat zich zelden zien. Het dier verraadt zijn aanwezigheid eigenlijk altijd door opduikende molshopen. Hoeveel molshopen en ondergrondse gangen één mol maakt is niet bekend. Wel bekend is dat het dier alleen leeft in een eigen territorium.

Het is de derde keer dat de mollentelling wordt georganiseerd. Vorig jaar werden meer dan 50.000 molshopen geteld. Alleen op de Waddeneilanden werd geen enkele mol waargenomen. De natuurorganisaties hopen dit jaar vooral op sporen van mollen in stedelijke gebieden, zoals stadstuinen en parken.

Update 12:08 - 'Sneeuw zit ijsvorming ondiepe wateren in de weg'

Hoewel een Elfstedentocht er zeer waarschijnlijk niet inzit, neemt de kans dat er op natuurijs geschaatst kan worden wel gestaag toe. Nu het zowel overdag als 's nachts vriest, wordt de ijslaag dikker en dikker. Toch ontstaat niet overal goed schaatsijs, stelt Weer.nl.

"Sloten en ondiepe wateren hebben te maken met sneeuwijs", zegt meteoroloog Reinout van den Born. "Dat ontstaat als sneeuw in het water terechtkomt, een soort drab wordt en bevriest. Er zit veel lucht in en is hobbelig." Sneeuwijs is veel minder sterk en daardoor erg onbetrouwbaar om op te schaatsen. De grotere en diepere wateren vriezen de komende dagen wel mooi dicht.

Het ijs gaat dinsdag op de meeste plekken richting de 5 centimeter dikte. Woensdag komt daar nog een centimeter of 2 bij en donderdag is het ijs zo'n 9 centimeter dik. In het midden en oosten van het land kan het nog iets dikker worden. Weer.nl verwacht dat er in het weekend op veel plekken geschaatst kan worden, ook op de grote Friese meren die nu nog open zijn. Bij ondiep water is 5 centimeter ijs genoeg om te schaatsen, voor een toertocht is een ijslaag van minimaal 12 centimeter nodig.

Momenteel is een aantal natuurijsbanen al open, waaronder die in Doorn en Oosterbeek. Op verschillende sloten wordt her en der al geschaatst. Ook op delen van de Elfstedenroute bij Harlingen en op het Veluwemeer zijn schaatsers gespot.

Update 11:30 - Elfstedentocht gaat dit jaar definitief niet door

Ook nu de schaatskoorts sterk oploopt in Nederland, blijft het bestuur van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden vierkant achter het eerder ingenomen standpunt staan: een Elfstedentocht is niet mogelijk in de huidige pandemie. "Voor 100 procent, daar is geen twijfel over mogelijk", zegt voorzitter Wiebe Wieling.

Lees hier meer

Update 11:05 - Waterschappen: gemalen stilleggen voor ijs kan niet overal

Waterschappen kunnen niet overal in het land meewerken aan schaatspret. Het is niet overal mogelijk om gemalen stil te leggen, zodat het ijs op sloten en vaarten sneller en mooier groeit. Met name in gebieden die ook te maken hebben met het hoge water in de rivieren kan dat voorlopig nog niet, waarschuwt de Unie van Waterschappen dinsdag.

In een deel van Nederland stond het water in sloten, singels, meren en kanalen al erg hoog. Daar is nog een flink pak sneeuw bijgekomen. Een schap moet daar nog veel water wegpompen, om te voorkomen dat er wateroverlast ontstaat. Water dat bemalen wordt bevriest niet mooi of helemaal niet.

In het westen van het land kan verzilting vanuit zee zorgen voor onbetrouwbaar ijs, aldus de unie. Ook ijs op ondergelopen uiterwaarden langs de rivieren is niet betrouwbaar. De waterschappen hebben steeds overleg met gemeenten en veiligheidsregio's over de ijsgroei. Op de websites van de organisaties staat vermeld waar veilig kan worden geschaatst.

Update 10:47 - Schiphol heeft sneeuwproblematiek onder controle

Op luchthaven Schiphol lijken de problemen door het winterweer voorbij. Vertragingen als gevolg van de sneeuw en de gladheid zijn verleden tijd. De meeste vluchten worden dinsdag volgens schema uitgevoerd.

Door de coronacrisis en de ingestelde reisbeperkingen zijn er veel minder vluchten dan normaal. Daarmee hebben de weersomstandigheden ook minder invloed gehad op de vluchtafwikkelingen dan het geval zou zijn geweest voor de uitbraak van de pandemie.

Eindhoven Airport waarschuwt op zijn site nog wel voor eventuele vertragingen en annuleringen.

Update 10:46 - Schiphol heeft sneeuwproblematiek onder controle

Op luchthaven Schiphol lijken de problemen door het winterweer voorbij. Vertragingen als gevolg van de sneeuw en de gladheid zijn verleden tijd. De meeste vluchten worden dinsdag volgens schema uitgevoerd.

Door de coronacrisis en de ingestelde reisbeperkingen zijn er veel minder vluchten dan normaal. Daarmee hebben de weersomstandigheden ook minder invloed gehad op de vluchtafwikkelingen dan het geval zou zijn geweest voor de uitbraak van de pandemie.

Eindhoven Airport waarschuwt op zijn site nog wel voor eventuele vertragingen en annuleringen.

Update 10:41 - 'Heel Friesland wil de schaatsen uit het vet'

Nadat het waterschap in Friesland eerder al het zogenoemde 'draaiboek ijs' uit de kast had getrokken, zijn sinds maandag diverse sluizen gesloten en 90 procent van de poldergemalen in de provincie uitgezet. "Heel Friesland wil de schaatsen uit het vet. Uiteraard werken wij zo goed als wij kunnen mee aan het bevorderen van de ijsgroei. Vervolgens is het aan Koning Winter om de rest te doen", aldus een woordvoerster van Wetterskip Fryslân dinsdag. Het uitzetten van de gemalen en het sluiten van sluizen zorgt voor rustiger water, waardoor zich een mooie ijsvloer kan vormen. Zaterdagavond stelde de provincie Friesland al een vaarverbod in voor alle vaarwegen, behalve die gebruikt worden voor de beroepsvaart. De Friesche IJsbond houdt nauwlettend in de gaten hoe het natuurijs zich ontwikkelt. Zodra schaatsen op natuurijs mogelijk is, maakt de bond op een kaart zichtbaar waar dat veilig kan. Volgens de woordvoerster van het Friese waterschap is er in Friesland ondanks de stevige vorst nog geen sprake van elfstedenkoorts. "De Elfstedentocht lijkt nog erg ver weg. Daarvoor moet het wel twee weken lang flink hard vriezen." De laatste 'tocht der tochten' vond plaats op 4 januari 1997.

Update 09:50 - Nog altijd kans op vertraging post- en pakketbezorging

In sommige delen van het land, en dan met name in het Noorden en het Oosten, wordt de bezorging van post en pakketten nog altijd bemoeilijkt door de sneeuw. PostNL stuurt, waar het veilig kan, alle post- en pakketbezorgers de straat op, ook om opgelopen achterstanden in te lopen, maar kan niet garanderen dat alle post en pakketten bezorgd of opgehaald worden.

Door de coronacrisis is het al enige tijd sprake van grote drukte bij het postbedrijf omdat niet-essentiële winkels gesloten zijn en mensen massaal online goederen bestellen. De winterse neerslag van afgelopen weekend heeft gezorgd voor extra druk op de bezorging van vooral pakketten, ook omdat ze niet bij bedrijven konden worden opgehaald.

PostNL geeft nog altijd prioriteit aan het bezorgen van voedsel en farmaceutische producten. Verder hebben rouwkaarten en medische post voorrang.

Update 09:00 - Vastgevroren deuren? Zo kom je toch je auto in

Veel mensen blijven deze ijskoude dagen zoveel mogelijk binnen. Moet je er toch op uit met de auto, dan heb je dikke kans dat je deuren vastgevroren zijn en je je auto niet inkomt.

De ANWB heeft een aantal handige tips om je deur alsnog open te krijgen.

Update 08:43 - 'Groot deel sprinters rijdt zoals het moet'

Het treinverkeer lijkt dinsdag soepeler te verlopen dan de dagen ervoor. De Nederlandse Spoorwegen geven aan dat ongeveer 75 procent van de stoptreinen (Sprinters) rijdt zoals het moet.

In Noord-Holland en Flevoland zijn er wel problemen met sneeuwduinen op het spoor. Alleen in het midden van het land zijn er nog af en toe wisselstoringen. Het blijft kwetsbaar, benadrukt de zegsman van de NS. Maar: "Het gaat beter dan maandag."

Door de hevige sneeuwval zijn er sinds zondag veel storingen op het spoor. Onderhoudsteams van spoorbeheerder ProRail zijn sinds zondag bezig wissels sneeuwvrij te maken zodat de treinen kunnen rijden. Door de harde wind belandde er zondag en maandag steeds nieuwe sneeuw in de wissels. Dinsdag is er minder wind.

NS laat tijdens de vanwege het winterweer aangepaste dienstregeling alleen Sprinters rijden. Die stoppen ook op kleine stations zodat zoveel mogelijk reizigers naar de plaats van bestemming kunnen worden gebracht.

Update 07:21 - NS start dienstregeling op, vertraging door sneeuw

De Nederlandse Spoorwegen starten de aangepaste dienstregeling dinsdag op met voornamelijk Sprinters. Deze stoppen ook op kleine stations zodat de NS zoveel mogelijk reizigers naar de plaats van bestemming kan brengen, zegt de woordvoerster. Door de extreme weersomstandigheden is het spoor nog kwetsbaar, benadrukt ze.

Vrieskou en vocht hebben naar verwachting voor ijsafzetting aan bovenleidingen gezorgd. Ook zijn in met name Noord-Holland en Flevoland sneeuwduinen op het spoor gewaaid. Dit zorgt voor vertraging bij onder meer de trein uit Den Helder en op het traject Amsterdam-Zwolle.

De situatie op het spoor blijft onzeker. De NS adviseert als dat mogelijk is de reis uit te stellen en mocht je toch een noodzakelijke reis maken, om kort voor vertrek de reisplanner nogmaals te checken voor het meest actuele reisadvies.

Sinds zondag reden op grote delen van het spoor helemaal geen treinen meer vanwege het extreme winterweer. De hevige sneeuwval en wind veroorzaakten veel storingen. Maandag reden er weer op verschillende trajecten stoptreinen.

NS en ProRail houden nauwlettend de weersverwachting in de gaten. Beide organisaties werken continu door om zoveel mogelijk storingen te voorkomen. Ook dinsdag staan monteurs en hulplocomotieven klaar om storingen zo snel mogelijk te verhelpen.

Update 07:00 - Het was vannacht -15, koudste nacht sinds 2013

Het was vannacht de koudste nacht sinds 16 januari 2013, met een minimumtemperatuur vanochtend vroeg van -15,4 graden in Hupsel in de Achterhoek. En ook vandaag blijft het winters en ijskoud.

Lees hier meer

Update 06:20 - Treinreizigers wachten uren in de kou op station Weesp

Treinreizigers in het hele land hebben uren moeten wachten om thuis te komen. Op station Weesp bijvoorbeeld, waar ze maandagavond bijna de hoop verloren om het station te verlaten. "Ik ben al vier uur aan het wachten, dit lijkt wel een derdewereldland!

Lees hier meer