Waarom trokken ramptoeristen massaal naar een overstroomd Limburg?

Limburg had de afgelopen dagen niet alleen te kampen met extreem weer en overstromingen. Het natuurgeweld trok ook veel ramptoeristen aan. Waarom komen zij kijken naar de ellende van een ander? "Wat er in Limburg gebeurde was zeldzaam én iets nieuws."

De afgelopen dagen reisden tal van ramptoeristen af naar Limburg om daar met eigen ogen te zien hoe hoog het water er stond en wat voor schade dat kan aanbrengen. Diverse Limburgse gemeenten zagen zich zelfs genoodzaakt om ramptoeristen officieel op te roepen weg te blijven uit de ondergelopen gebieden. Al was het maar zodat hulpdiensten ongestoord hun gang konden gaan.

Morbide nieuwsgierigheid

Sociaal psycholoog Suzanne Oosterwijk van de Universiteit van Amsterdam zegt tegen Linda.nl dat het heel normaal is dat mensen nieuwsgierig zijn naar dood, geweld of letsel. Ofwel morbide nieuwsgierigheid. "Dat je vervolgens de beslissing maakt om naar een rampplek af te reizen, is een tweede", erkent ze.

Oosterwijk stelt dat mensen vaak veel informatie opzoeken over een ramp, om deze ingewikkelde situaties beter te begrijpen. “Wat gebeurt er daar precies? Hoe ziet dat er uit zo’n overstroming?", zet ze uiteen. "Wat er in Limburg gebeurde was zeldzaam én iets nieuws. Allemaal aspecten die nog meer die morbide nieuwsgierigheid oproepen."

Daarnaast ziet ze dat delen in het beloningssysteem van de hersenen oplichten, wanneer deze vorm van nieuwsgierigheid opspeelt. Ze legt uit aan Linda.nl: "In mijn onderzoek laat ik mensen keuzes maken om negatieve beelden te bekijken, bijvoorbeeld een foto van een jongen die van een rampplek wordt weggedragen. Wanneer mensen ‘ja’ zeggen tegen zo’n foto, zie je dat het beloningssysteem in de hersenen actief wordt."

De factor sensatie

Nieuws over een ramp volgen is één ding. Daadwerkelijk in de auto springen om het met eigen ogen te zien, is weer iets heel anders. “Het kan nuttig zijn om de wereld beter te begrijpen door niet weg te kijken. Toch betekent dat je er meer over wilt weten niet automatisch dat je dit per se zelf moet ervaren. Het is altijd belangrijk om de persoonlijke en maatschappelijke kosten van het volgen van je nieuwgierigheid mee te wegen.”

De sociaal psycholoog vermoedt dat de factor sensatie ook een belangrijke rol speelt. "Dat hangt in mijn onderzoek ook met elkaar samen. Mensen die vaak voor negatieve beelden kiezen, kiezen ook eerder een gek gerecht op de menukaart, zetten graag harde muziek op of genieten van een ritje in de achtbaan."

Overigens hoeft het gedrag van ramptoeristen volgens Oosterwijk niet per se uit sensatiezucht of morbide nieuwsgierigheid voort te komen. Ze ziet ook een kans weggelegd voor empathie. "Misschien willen ramptoeristen hun meeleven tonen met de mensen in Limburg en niet wegkijken voor problemen. Maar daarvoor hoef je er natuurlijk niet heen."