Eerste week van januari gaat weergeschiedenis in als warmste ooit

'Het lijkt eerder herfst dan winter', is iets wat we de afgelopen dagen vaak horen. Niet alleen was het vaak regenachtig met soms veel wind, het was ook nog eens legendarisch zacht.

Na een recordzachte jaarwisseling en de hoogste januaritemperatuur ooit gemeten op de eerste dag van dit jaar, bleef de temperatuur hoog. De eerste week van januari (1 t/m 7 januari) eindigde hierdoor als de warmste ooit, zo meldt Weer.nl. Voor het eerst kwam de gemiddelde temperatuur van de eerste januariweek in De Bilt boven de 10,0 graden uit.

Vorige record verpulverd

Met een gemiddelde temperatuur van 10,1 graden in De Bilt, waren de eerste zeven dagen van januari dit jaar volgens Weer.nl veruit de warmste ooit. Het vorige record, 8,6 graden tijdens de eerste week van januari in zowel 1916 als 2014, werd werkelijk verpulverd.

Op 3 januari na kwam de maximumtemperatuur elke dag boven de 10 graden uit, met nieuwjaarsdag natuurlijk als hoogtepunt. Toen werd het in De Bilt 15,6 graden: de hoogste januaritemperatuur ooit gemeten aldaar en tevens pas de tweede keer dat de temperatuur in januari boven de 15 graden uitkwam.

Ook zeer hoge minimumtemperaturen

Niet alleen de maximumtemperaturen waren vaak erg hoog, ook de minima lagen volgens Weer.nl zeer hoog. Op 1 januari kwam de minimumtemperatuur zelfs niet onder de dubbele cijfers uit (10,4 graden). Op 2 en 3 januari lagen de minima dan wat lager met respectievelijk 4,3 en 1,1 graden, maar de dagen daarna lagen de minima maar krap onder de 10 graden. Dit bij elkaar resulteerde dus in die zeer warme eerste januariweek.

Hoe het ook kan: -8,9 graden in 1979

Niet zelden kwam de eerste week van januari uit op een gemiddelde temperatuur onder het vriespunt. De laatste keer dat dit gebeurde was in januari 2010. In 1979 en 1997 waren de eerste zeven dagen van januari exceptioneel koud met respectievelijk -8,9 en -7,8 graden.

Oorzaak

De oorzaak van het zeer warme weer kunnen we allereerst vinden in de windrichting. Door lagedrukgebieden die zich steeds ten westen van ons bevonden, was de windrichting vrijwel elke dag afgelopen week zuidwestelijk. Daarmee kon relatief warme lucht vanaf lagere breedtegraden naar onze regio getransporteerd worden.

Ten tweede speelt klimaatverandering een grote rol. Door het opwarmen van de aarde wordt de aangevoerde lucht, ongeacht de windrichting, steeds warmer. Een relatief warme Noordzee en Oceaan ten (zuid)westen van ons zorgen er daarbij voor dat de lucht onderweg naar ons maar weinig afkoelt.

Tenslotte ging het zachte weer vaak gepaard met veel bewolking en wind. Dit zijn beide factoren die er - vooral 's nachts - voor zorgen dat het bijna niet afkoelt. Is het deze tijd van het jaar windstil en helder, dan koelt het door de lange nachten rap af. Dit zag je bijvoorbeeld in de nacht van 3 januari, toen de temperatuur op veel plekken wel bijna tot het vriespunt daalde.

Komende dagen weinig verandering

Ook de komende dagen is het eerder herfst dan winter en blijft het zacht. Lagedrukgebieden houden zich voortdurend op in onze omgeving en wel op zo'n manier dat de wind continu uit richtingen tussen zuid en west waait, aldus Weer.nl. Daarmee blijft het zacht met maxima tussen 8 en 11 graden (wel een fractie minder warm dan de eerste week van 2023 dus). Verder valt er van tijd tot tijd neerslag en staat er soms flink wat wind.

In bovenstaande video, die eerder te zien was bij Hart van Nederland, is te zien dat het warme weer niet goed is voor de egels.

Beeld: Kees Jak