Weerstand tegen oproep Halsema voor legalisering cocaïne: 'Werkt onbedoeld averechts'

Als het aan de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema ligt, wordt cocaïne legaal. Ze weet dat hier geen politieke steun voor is en daarom wil ze politie op verschillende manieren meer mogelijkheden geven om de criminaliteit aan te pakken. Drugsexpert Alex van Dongen heeft echter zijn bedenkingen bij Halsema's uitspraken.

"Ook als mensen enkel overwegen om het te legaliseren, kan het al leiden tot normalisering. Dan denken mensen van 'dan zal het niet zo erg zijn'", zegt de preventiemedewerker van Novadic-Kentron Verslavingszorg tegen Hart van Nederland.

Van Dongen praat dagelijks met verslaafden en ziet de effecten van cocaïne. Na een eerste high waarin je je misschien heel actief, helder en vol vertrouwen voelt, komt het gevoel van moeheid en depressiviteit. Daardoor ga je weer op zoek naar die high van de cocaïne, en kom je snel in een verslaving terecht. Bij langdurig gebruik van de drug ontwikkel je hartklachten, word je paranoïde en zie je dat je geldproblemen krijgt."

Gebruik neemt toe

"Als je het gaat legaliseren zie je dat de beschikbaarheid toeneemt, en straal je de norm uit dat het niet zo erg is", aldus Van Dongen. Dat ziet hij ook in gesprekken met jongeren die lachgas gebruikten. "Die zeggen ook: 'Zo gevaarlijk kan het niet zijn, anders zou het toch wel verboden zijn?'"

Van Dongen vindt dan ook dat voorzichtig omgegaan moet worden met legalisering en oproepen daartoe. "Bij elke legalisering zie je dat het gebruik enorm toeneemt. Dat zag je bij lachgas in 2016, bij vapen, en dat gaan we waarschijnlijk ook zien bij gokken." Vorig jaar werd online gokken legaal in Nederland, met duidelijke gevolgen. Een op de vijf jongvolwassenen in de leeftijd van 18 tot 23 jaar heeft nu een account bij gokwebsites, meer dan ooit. Zij lijden een gemiddeld verlies van 153 euro per maand, blijkt uit recent onderzoek.

Geen bewijs

De positieve voordelen die legalisering zou hebben, heeft Van Dongen in zijn werk niet gezien. "Er is geen enkel fundamenteel onderzoek dat ik ken dat legalisering leidt tot minder criminaliteit. Het zijn vaak onderbuikgevoelens van 'het kan misschien helpen om te legaliseren', maar onbedoeld kan het averechts werken", waarschuwt hij.

Ook breder in de samenleving is er grote weerstand tegen legalisering van cocaïne. Uit representatief onderzoek onder 2005 deelnemers van het Hart van Nederland-panel in opdracht van HLF8 blijkt dat 74 procent cocaïne niet wil legaliseren. 21 procent wil dat wel, en 5 procent heeft geen mening. "Extra inkomsten voor de schatkist en niet voor die criminelen", aldus een voorstander van legalisering. Een tegenstander vreest echter dat het alleen maar meer problemen met zich meebrengt: "Dan wordt Nederland nog meer een drugsparadijs."

Om te voorkomen dat Nederland bij legalisering nog meer zo'n paradijs voor drugscriminelen wordt moet er een internationale aanpak komen, zegt Van Dongen. "Als je het doet, moet je het mondiaal of op Europees niveau doen. Anders wordt de legalisering ook een aantrekkingskracht."

Hoe dan wel?

Van Dongen geeft aan dat een effectief preventiebeleid volgens de Wereld gezondheidsorganisatie (WHO) zich richt op drie zaken: "De beschikbaarheid van cocaïne verminderen, barrières opwerpen om de toegankelijkheid te verkleinen en de norm blijven uitstralen dat het gebruik van cocaïne niet normaal is." Wat de drugsexpert betreft moeten deze zaken dan ook centraal blijven staan. "Uiteindelijk is het belangrijk om verslavingsproblemen te voorkomen, daar weten we in ieder geval van dat het gunstig effect heeft op criminaliteit."

Bovenstaande reportage was eerder te zien bij Hart van Nederland.