'VVD en tabakslobby hielden strenge maatregelen uit preventieakkoord'

De tabakssector heeft met succes invloed uitgeoefend op de politiek om strenge maatregelen uit het Nationaal Preventieakkoord te houden. De industrie, VNO-NCW/MKB-Nederland en supermarkten vonden een luisterend oor in de VVD. Als gevolg daarvan zijn de accijnsverhoging, neutrale verpakkingen voor tabaksproducten en het uitstalverbod verzwakt en vertraagd. Bij het opstellen van het preventieakkoord zou de volksgezondheid leidend zijn, maar dat is niet gelukt. Dat stelt The Investigative Desk, die deze bevindingen publiceerde bij Follow The Money.

Buitengesloten tabakslobby wist toch de Kamer te bereiken

Op grond van het antitabakslobbyverdrag FCTC sloot staatssecretaris Paul Blokhuis van VWS niet alleen tabaksfabrikanten en lobbyorganisatie VSK, maar ook de grote brancheorganisaties VNO-NCW, MKB-Nederland en het CBL uit van onderhandelingen over tabaksmaatregelen. Lees ook: Staatssecretaris Blokhuis: 'Sigaretten moeten 20 euro kosten' Toch deden zij herhaaldelijk hun beklag bij verschillende ministeries en kregen VNO-NCW en het CBL een persoonlijk gesprek met Blokhuis. De tabakssector wendde zich gelijktijdig tot de Kamerleden, met succes. Hoofdrolspeler VVD behartigde tijdens het coalitieoverleg de belangen van de sector. Daardoor werden meerdere maatregelen tot één dag voor de presentatie van het akkoord nog verzwakt, vertraagd of geschrapt. Zo zou de accijns op rookwaar stapsgewijs worden verhoogd tot minimaal een tientje in 2023. In plaats daarvan is de prijs van een pakje dit jaar met één euro gestegen. Voordat de prijs verder kan worden verhoogd, moeten eerst de effecten van deze prijsverhoging worden geëvalueerd. Door de vertraging is het nog niet duidelijk wanneer de accijnsverhoging uiteindelijk wordt doorgevoerd. Lees ook: Tabakswinkels starten petitie tegen preventieakkoord: 'Plannen gaan veel te ver' Daarnaast werden tabaksspeciaalzaken en zo'n 150 gemakswinkels uitgezonderd van het uitstalverbod. Dat houdt in dat ze sigaretten en shag gewoon in de schappen konden laten staan. En waar eerst alle tabaksproducten in neutrale verpakkingen zouden worden verkocht, zijn sigaren en e-sigaretten daarvan nu nog minimaal twee jaar uitgezonderd.

'Praten met ondernemers hoort bij ons werk'

VVD-Kamerlid Hayke Veldman vindt dat hij gewoon zijn werk als volksvertegenwoordiger heeft gedaan door antirookmaatregelen ook te bespreken met vertegenwoordigers van bedrijven die tabak verkopen. "Als je maatregelen neemt die ondernemers raken, is het normaal dat je ook met die ondernemers praat over de gevolgen." Verantwoordelijk staatssecretaris Paul Blokhuis had inderdaad bepaald dat de tabaksindustrie buiten de gesprekken tussen de overheid en maatschappelijke organisaties zou worden houden. Wie Blokhuis zelf aan tafel uitnodigt "is aan hem", zegt Veldman daar over. Maar aan die afspraak acht de VVD'er zich niet gebonden. Veldman maakt er geen geheim van dat hij met ondernemersorganisaties als VNO-NCW over het preventieakkoord heeft gesproken, en dat hij geholpen heeft 'de scherpe kantjes' ervan af te halen. "Dat is mijn werk als Kamerlid." Dat het de tabakslobby toch is gelukt om invloed uit te oefenen is frustrerend voor maatschappelijk organisaties die roken willen uitbannen. Alliantie Nederland Rookvrij, die ook meedeed aan de onderhandelingen over het akkoord denkt nu dat de doelstelling: van minder dan 5 procent volwassen rokers en nul rokende jongeren in 2040 onhaalbaar is geworden. ANP/Redactie