Belastingdienst krijgt recordboete van 3,7 miljoen euro, maar wie gaat dat betalen?

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft de Belastingdienst een boete van 3,7 miljoen euro opgelegd omdat de fiscus jarenlang een illegale zwarte lijst gebruikte om mogelijke fraudeurs op te sporen. Vier vragen over deze recordboete, én de antwoorden.

Wie betaalt deze boete van de Belastingdienst?

Een boete voor de overheid: uiteindelijk betaalt de belastingbetaler daarvoor op, toch? Nou, zo werkt dat niet helemaal. "De Belastingdienst betaalt het, dat wordt uiteindelijk door ons allemaal betaald", legt woordvoerder Michiel Bakhuizen van het ministerie van Financiën uit aan Hart van Nederland. "Maar de boete gaat naar de algemene middelen, die in dienst staat van ons allemaal." Uiteindelijk komt het geld dus ook weer terug bij de belastingbetaler.

Is het niet een druppel op een gloeiende plaat?

Een boete van 3,7 miljoen euro voor een zwarte lijst van mogelijke fraudeurs waar van alles fout mee ging. "Mensen werden vaak onterecht als fraudeur bestempeld, met vreselijke gevolgen", aldus AP-voorzitter Aleid Wolfsen.

Op deze zwarte lijst, met de naam Fraudesignaleringsvoorziening (FSV), stonden in totaal zo'n 270.000 mensen. Sommigen kregen geen betalingsregeling of kwamen niet in aanmerking voor schuldsanering omdat ze op de verdenkingslijst stonden. "De Belastingdienst heeft met FSV levens overhoop gehaald", stelt Wolfsen.

Een boete van iets meer dan dertien euro per persoon op de illegla lijst stond, is dat niet erg weinig? AP-woordvoerder Caspar Itz wijst naar de omvang die de recordboete nu al heeft. "Nog nooit in een onderzoek zijn we op zoveel overtredingen gestuit. Deze boete is gericht op de fouten die zijn aangetroffen, en voor bepaalde soorten overtredingen staat een bepaald bedrag."

Is de miljoenenboete niet vooral symbolisch?

Zoals gezegd, de boete van 3,7 miljoen euro komt ten goede aan de algemene middelen. Uiteindelijk zal er voor de belastingbetaler niets veranderen. "Het is een bestuurlijke boete", aldus Itz. "Dan is het net als al het belastinggeld dat binnenkomt niet duidelijk of het dan verder naar ouderenzorg gaat of naar de aanleg van wegen." Het geld is dus niet voor een bepaald doel bedoeld.

Is de boete dan niet vooral symbolisch? Zeker niet, benadrukt het ministerie. "Het is een hoge boete, maar het gaat om het signaal wat ervan uitgaat", zegt Bakhuizen. Het aangedane leed staat hiermee volgens hem in de schijnwerpers. "Het klopt dat er met de FSV een hoop dingen zijn misgegaan. Mede door het onderzoek door de AP worden die fouten nu aangepakt."

Wat zijn de gevolgen voor de Belastingdienst?

Het geld van de boete blijft dan wel binnen de overheid, maar de Belastingdienst zal het wel moeten ophoesten. Gaat het dan ook echt gevolgen hebben voor de organisatie? "Die boete heeft impact op het budget van de Belastingdienst," erkent Bakhuizen, "maar het is nog niet duidelijk wat dit voor effect gaat hebben".

Of er bezuinigd zal moeten worden door de Belastingdienst wordt later bepaald bij de budgetbesprekingen voor het komende jaar. Wel is duidelijk dat de miljoenenboete nog dit jaar betaald gaat worden. Tegenover deze tegenvaller kunnen echter ook nog meevallers staan die tegen elkaar weggestreept kunnen worden. Of medewerkers van de fiscus voor hun baan moeten vrezen, is nu nog onduidelijk.

Bovenstaande reportage was eerder te zien bij Hart van Nederland