Veel Nederlanders begrijpen energieprijsplafond niet, maar steunen de maatregel wel

Op 1 januari is het prijsplafond voor energieprijzen ingegaan. Het systeem is bedoeld om de prijzen voor gas en elektriciteit betaalbaar te houden. En hoewel er veel steun is voor de maatregel, zegt de helft van de Nederlanders niet te begrijpen hoe het prijsplafond werkt, blijkt uit onderzoek van Hart van Nederland.

"In 2023 geldt er een prijsplafond op energie voor huishoudens en andere kleinverbruikers. Dit betekent dat zij tot een bepaald gebruik niet meer betalen dan een maximale prijs voor gas, stroom en stadsverwarming. Door dit prijsplafond krijgen de meeste huishoudens korting op hun energierekening."

Zo staat het prijsplafond omschreven op de website van de Rijksoverheid. Maar als deze tekst wordt voorgelegd aan 4006 leden van het Hart van Nederland-panel, zegt de helft dit niet te begrijpen.

Ondoorzichtig

"Het is ondoorzichtig en zelfs verneukeratief", uit een panellid zich. "Geen enkel normaal mens snapt het prijsplafond met de regels die zijn afgesproken. Het gaat om ingangsdatum contract, maximaal verbruik per maand, en dus nooit 1200m2 gas per jaar."

Het is een vaker gehoorde kritiek op het verder populaire prijsplafond. Want steun voor de maatregel is er: 73 procent van de Nederlanders is op dit moment voorstander. Slechts 16 procent is tegen het plafond, om verschillende redenen. Het vaakst wordt genoemd dat de maximumprijs die nu voor gas en stroom geldt nog steeds te hoog is, en dat energiebedrijven met overheidsgeld worden gespekt. 1 op de 5 tegenstanders vreest dat het prijsplafond zelfs de weg vrijmaakt voor het instellen van een sociaal kredietsysteem.

Wat is het prijsplafond?

Snappen mensen wel wat het prijsplafond inhoudt? 52 procent van de Nederlanders zegt de maatregel helemaal te begrijpen, tegenover 48 procent die dat niet doet. Het zijn vooral theoretisch opgeleiden die het prijsplafond zeggen te snappen, terwijl de overheid een flinke weg te gaan heeft om ervoor te zorgen dat mensen zonder opleiding of een praktische opleiding ook snappen hoe de maatregel werkt.

Onder mensen die hun school nooit hebben afgemaakt, zegt 81 procent de maatregel niet te begrijpen, van de mensen die VMBO-kader of MBO1 hebben gedaan snapt 59 procent het niet.

Ook snappen werklozen en huisvrouwen/huismannen het prijsplafond vaak niet (60 procent). De beroepsgroep waar het prijsplafond door de meesten niet wordt begrepen zijn de studenten (72 procent), maar dat komt waarschijnlijk doordat zij minder vaak zelf verantwoordelijk zijn voor het betalen van de energierekening. Dit is ook te zien aan de leeftijden: mensen boven de 55 jaar snappen vaak wel hoe het prijsplafond werkt (62 procent), maar hoe jonger de groep, hoe minder kennis er is van de maatregel. In de leeftijdsklasse 18-24 jaar zegt 80 procent het niet te begrijpen, in de klasse 25-34 jaar 61 procent en bij de 35 tot en met 44-jarigen is dat cijfer 55 procent.

Bovenstaande video was eerder te zien bij Hart van Nederland