Defensie: veel doden door aanval Nederlandse F-16 in Irak in 2015

In Irak zijn vier jaar geleden bij een bombardement door een Nederlandse F-16 tientallen doden gevallen. De Tweede Kamer is na deze aanval onjuist ingelicht door toenmalig minister Jeanine Hennis. Dat heeft de huidige minister Ank Bijleveld van Defensie aan de Tweede Kamer laten weten. De aanval op Hawija was gericht tegen een doel van terreurgroep Islamitische Staat. In de bommenfabriek van IS lag veel meer explosief materiaal dan ingeschat. Daardoor leverde de aanval grotere schade aan dan verwacht. Bij het bombardement op 3 juni 2015 vielen 70 doden. Een week later schreef Hennis aan de Kamer dat er geen burgerdoden waren gevallen bij aanvallen op Irak tot dat moment. Hoeveel burgers onder de slachtoffers waren, is niet meer vast te stellen, aldus Defensie. NRC en NOS berichtten vorige maand al uitgebreid over de aanval op Hawija. Volgens de bronnen van deze media waren onder de slachtoffers 22 vrouwen en 26 kinderen.

Ook bij andere aanval F-16 burgerdoden

Bij een aanval door een Nederlandse F-16 in de nacht van 20 op 21 september van 2015 op Mosul vielen zeer waarschijnlijk vier burgerdoden. De aanval was gericht tegen een vermeend hoofdkwartier van IS. Achteraf bleek het om een woonhuis te gaan, schrijft Bijleveld aan de Kamer. Beide aanvallen zijn onderzocht door het Openbaar Ministerie, maar details van de gebeurtenissen zijn nooit naar buiten gebracht. Defensie vreest voor de veiligheid van de betrokken piloten als dat gebeurt. De Kamer heeft lang aangedrongen op meer transparantie over burgerdoden bij missies.

Helpen met wederopbouw

Het kabinet vindt dat beide aanvallen, in Hawija en Mosul, rechtmatig waren. In een vraaggesprek met NRC zegt Bijleveld dat het kabinet toch 'een gebaar van goede wil' wil maken in het geval van Hawija. De minister onderzoekt of de wederopbouw van het gebied gesteund kan worden via ontwikkelingshulp. Bij de aanval op de bommenfabriek van IS is een industrieterrein en een groot deel van een woonwijk weggevaagd, aldus NRC. Volgens Bijleveld wil ze proberen om meer helderheid te bieden rond de inzet van Nederlandse militairen bij buitenlandse missies. Daarover heeft ze onder meer gesproken met F16-piloten.