Urgenda noemt behaalde daling CO2-uitstoot toeval: 'Niet vanwege beleid'

Het doel om minstens een kwart minder CO2 uit te stoten is vooral behaald vanwege toevalligheden, stelt directeur van Urgenda Marjan Minnesma. "Niet vanwege beleid." Ze voegt eraan toe dat ze actie wil van de overheid. "Anders verwacht ik dat er voor 2030 nieuwe rechtszaken gaan komen."

Uit cijfers van het CBS en het RIVM blijkt dat in 2020 de uitstoot van broeikassen 25,5 procent lager was dan in 1990. De lagere uitstoot was onder meer te danken aan de sterke vermindering van het steenkoolgebruik, de relatief warme winter en de coronamaatregelen, die ervoor zorgden dat het wegverkeer verminderde.

"Het is mooi dat het doel is gehaald, maar het komt door drie toevalstreffers", zegt Minnesma. Ze wijst erop dat het lagere steenkoolgebruik mede kwam doordat aardgas relatief goedkoop was in 2020.

'Overheid moet uitstoot verminderen en niet procederen'

In 2015 won duurzaamheidsorganisatie Urgenda voor het eerst de rechtszaak tegen de Staat. De rechter oordeelde dat de uitstoot in 2020 met een kwart verminderd moest zijn ten opzichte van 1990. "Toen al wist het kabinet dat het nodig was om de uitstoot te verminderen. De overheid heeft eigenlijk vijf jaar het vonnis laten liggen, terwijl ze gelijk aan de slag had gemoeten", vindt Minnesma. Na de rechtszaak procedeerde de Staat door tot aan het hoogste rechtscollege. In 2019 hakte de Hoge Raad de laatste knoop door.

Het is nog niet duidelijk of de uitstoot in 2021 nog steeds 25 procent minder was. Voorlopige CBS-cijfers lieten eerder zien dat in de eerste drie kwartalen van dat jaar 3 procent meer broeikasgassen werden uitgestoten dan in 2020. Minnesma denkt dat het doel misschien net gehaald is. "In dat laatste kwartaal werd de gasprijs fors duurder, waardoor fabrieken en huishoudens flink minder gas verbruikten. Maar het is geen steile lijn naar beneden. Zo halen we het doel van 60 procent minder uitstoot in 2030 niet." Minnesma verwijst hiermee naar het streven uit het coalitieakkoord.

Minimale ondergrens

Het kabinet heeft eind december in het coalitieakkoord afgesproken in de komende tien jaar 35 miljard euro uit te trekken voor een klimaatfonds. "Het is belangrijk dat dat geld rap wordt ingezet", stelt de directeur van Urgenda. "Het moet echt anders. Dat doel om 25 procent minder uit te stoten, is de minimale ondergrens van wat nodig was om wereldwijd onder een opwarming van 2 graden Celsius te komen. Inmiddels hebben we al tegen elkaar gezegd dat we eigenlijk onder de 1,5 graad Celsius moeten blijven om ernstige gevolgen van klimaatverandering te voorkomen."

ANP