Toestroom asielzoekers met ruim 70.000 veel hoger dan verwacht: duizenden extra opvangplekken nodig

Het kabinet verwacht dat er dit jaar ruim 70.000 asielzoekers naar Nederland komen. Dat is ruim een kwart meer dan waar het kabinet vorig najaar van uitging in het hoogst denkbare scenario. Dat blijkt uit een prognose die staatssecretaris Eric van der Burg (Asielzaken) vrijdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Er zijn daarom geen 75.500, maar 77.100 opvangplekken nodig per 2024, schrijft Van der Burg. Het benodigde aantal zal per 2025 opnieuw fors stijgen.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft grote zorgen over de haalbaarheid van het totale aantal plaatsen dat nodig is. Gemeenten wordt gevraagd om zeker 170.000 opvangplekken te realiseren, inclusief de opvang voor gevluchte Oekraïners, terwijl het Rijk de asielzaken nog steeds niet op orde heeft, aldus de VNG. Zo ontbreekt tot nu toe een garantie dat de gemeenten alle extra kosten die opvang met zich meebrengt gecompenseerd krijgen.

VNG: geen degelijk wettelijk kader

De VNG en ook het Veiligheidsberaad van de 25 burgemeesters die voorzitter zijn van een veiligheidsregio, betreuren het dat de spreidingswet zoveel vertraging oploopt. Met deze wet kan het Rijk gemeenten desnoods dwingen om plek te maken voor asielopvang. "Nu is er nog steeds geen degelijk wettelijk kader voor de eerlijke verdeling van opvang over alle gemeenten", stelt de VNG. Het is bekend dat een flink aantal gemeenten helemaal geen opvang realiseert of alleen bepaalde groepen asielzoekers wil huisvesten.

De VNG wijst er ook op dat brede ondersteuning voor de gemeenten nog steeds niet op orde is. Bijvoorbeeld op het gebied van onderwijs, medische zorg en psychosociale begeleiding voor bewoners van opvangcentra. "Betere regie vanuit het Rijk is nodig. Gemeenten moeten tijdig weten waar ze aan toe zijn", aldus de vereniging.

IND: onmogelijk

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) laat op hun beurt weten dat het voor hen niet mogelijk is om die ruim 70.000 asielaanvragen bij te houden. "Dat is een drie keer zo hoog aantal aanvragen als waar de IND op is ingericht", aldus de dienst.

Door de hoger dan verwachte instroom zal de wachttijd voor een aanvraag ook oplopen. "De wachttijd zal de komende tijd langer worden. Het aantal zaken dat niet binnen de verlengde wettelijke termijn van 15 maanden kan worden beslist, gaat naar verwachting toenemen", stelt de IND in een schriftelijke reactie. Volgens de IND is het aantal aanvragen nu ook al hoger dan wat de organisatie kan verwerken.

Ook niet haalbaar met extra personeel

Ook kan de IND het oplopende aantal aanvragen niet bijbenen als de organisatie wordt uitgebreid. Dat noemt de organisatie "niet haalbaar", hoewel de IND "al langere tijd maximaal investeert in het aantrekken en opleiden van nieuwe medewerkers", schrijft de IND.

Ineens stonden 40 stokoude bewoners van een complex in het Drentse Roden voor een voldongen feit: er worden binnen twee maanden evenveel statushouders bij ze in het pand geplaatst. Opvang van vluchtelingen vinden ze niet erg en iedereen is welkom, maar dit is wel heel erg veel. De ouwetjes zijn ervan ondersteboven en hebben amper inspraak...

2:19

40 bejaarden krijgen plots evenveel statushouders bij ze in het pand

Hart van Nederland/ANP