Zorgen bij VVD over nabestaanden die orgaandonatie tegenhouden

Regeringspartij VVD is bezorgd over nabestaanden die afzien van orgaandonatie, terwijl de overledene als donor geregistreerd stond. Uit cijfers van de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) blijkt dat nabestaanden het afstaan van organen steeds vaker tegenhouden. Volgens de NTS gaven vorig jaar 250 mensen een orgaan of organen af na hun overlijden. In 35 gevallen hielden nabestaanden een orgaandonatie tegen, terwijl het de wens van de donor was om organen af te staan. Lees ook: Meer dan de helft van de Nederlanders heeft donorkeuze gemeld Dat is zorgelijk, vindt Kamerlid Ockje Tellegen van de VVD. "Blijkbaar respecteren heel veel mensen de wens van hun overleden geliefde niet", zegt ze. "Maar tegelijkertijd zijn er kennelijk redenen voor nabestaanden om alsnog niet akkoord te gaan met donatie. Dat kan komen doordat ze niet goed bekend zijn met de procedures." Tellegen is bang dat dit nog vaker gebeurt onder de nieuwe donorwet, die op 1 juli ingaat. Mensen die zelf geen keuze hebben gemaakt, staan dan geregistreerd als 'geen bezwaar'. Daardoor komt de keuze nog vaker op het bordje van de nabestaanden, verwacht de VVD'er. "Als je dan ziet dat nabestaanden in 1 op de 5 gevallen ingaan tegen de wens van een donor, dan verwacht ik dat ze dat bij zo'n geen bezwaar-registratie helemaal moeilijk vinden. Zo gaan er veel organen verloren."

'Klaar met dat donorgedoe'

Medisch specialist Jelle Epker deelt die zorg niet. Epker werkt op de intensive care in het Erasmus-ziekenhuis in Rotterdam. Hij heeft veel gesprekken gevoerd met nabestaanden over orgaandonatie, ook met mensen die dat na het overlijden van een dierbare alsnog tegenhielden. "Dat waren iedere keer individuele gebeurtenissen, waarbij je je goed kon voorstellen dat mensen zo'n keuze maakten. Zo sprak ik bijvoorbeeld een keer de dochter en echtgenote van een man die al jaren als donor geregistreerd stond. Toen ik ze dat vertelde, barstten ze in lachen uit. Ze wisten allebei nog precies te vertellen dat de man vorig jaar had gezegd dat hij 'klaar was met dat donorgedoe'." In dat soort situaties zou het vreemd zijn als een arts toch aandringt op orgaandonatie, vindt Epker. "Als er zulk helder bewijs is en mensen kunnen daar goed over vertellen, dan ben je een oen als je zegt: we gaan het toch doen." Dat geldt volgens de medisch specialist ook als nabestaanden bijvoorbeeld een psychiatrische aandoening hebben en daardoor na een plotseling overlijden van een geliefde te emotioneel zijn om het over orgaandonatie te hebben.

Taboes bespreekbaar maken

Achter de keuze om een orgaandonatie alsnog tegen te houden, gaan dus veel verschillende verhalen schuil, zegt Epker. "Het belangrijkste is dat mensen het er met elkaar over hebben en van elkaar weten waarom ze wel of geen donor zijn. Maar daar gaat het vaak mis. Wij Nederlanders zijn er niet zo goed in om dit soort taboes bespreekbaar te maken." Ook Tellegen vindt daarom dat mensen het vaker met hun naasten over orgaandonatie moeten hebben. In de Tweede Kamer gaat ze vanmiddag bij een debat over orgaandonatie vragen stellen aan minister Bruins voor Medische Zorg.