Mogelijk nieuwe energietoeslag, kabinet onderzoekt 'onorthodoxe maatregelen'

Het kabinet onderzoekt hoe huishoudens met een laag inkomen ook na 2023 geholpen kunnen worden bij het betalen van de hoge (energie-)prijzen. Het kabinet kijkt als het om inkomensondersteuning op de langere termijn gaat naar meer onorthodoxe maatregelen, zoals een energietoeslag.

Ingrijpen in de energiemarkt zou ook een mogelijkheid zijn, net als "noodleveranciers" van energie voor huishoudens met een kleine portemonnee of betalingsproblemen. Verder onderzoekt het kabinet of de energierekening van sociale huurders "(deels) verlegd kan worden naar de verhuurder", schrijven betrokken bewindspersonen aan de Tweede Kamer.

Weer een toeslag en dat is opmerkelijk

Het verhogen van belastingkorting of het verhogen van de zorgtoeslag zijn andere voorbeelden van oplossingen waar het kabinet aan denkt. Ook is het inkomensafhankelijk maken van de btw op energie een optie. Verder kijkt het kabinet naar het afsluitbeleid om te voorkomen dat huishoudens volgende winter in de kou komen te zitten.

Het is opmerkelijk dat een toeslag specifiek voor energie als optie wordt genoemd, want het kabinet wil het ingewikkelde toeslagensysteem op termijn juist afschaffen, en een alternatief stelsel optuigen voor huishoudens die steun van de overheid nodig hebben.

Knoop doorgehakt in voorjaar

Om huishoudens in 2023 te helpen met het betalen van de rekeningen, werd bijvoorbeeld het minimumloon verhoogd en een prijsplafond voor de energierekening ingesteld. De tijdelijke ingrepen worden hoogstwaarschijnlijk afgebouwd, maar het kabinet worstelt wel met de vraag of en hoe de huishoudens volgend jaar dan wel tegemoet kan komen voor de hoge prijzen. Maatregelen waar veel mensen van profiteren, zijn relatief gemakkelijk uit te voeren. Maar deze "zijn structureel niet houdbaar voor de overheidsfinanciën, bieden ook ondersteuning aan bedrijven en huishoudens die dat niet nodig hebben en kunnen bovendien verduurzaming in de weg staan".

Maar specifieke en gerichte oplossingen leiden vaak weer tot problemen bij uitvoeringsorganisaties van de overheid, die het door oude systemen en ingewikkelde wetten momenteel al zwaar hebben. Deze week werd bekend dat de ICT-systemen van de Belastingdienst zelfs pas vanaf 2026 gereed zijn om grote beleidswijzigingen te verwerken.

In het voorjaar willen de bewindspersonen keuzes maken over welke maatregelen genomen worden, laat minister van Financiën Sigrid Kaag mede namens andere betrokken kabinetsleden weten aan de Kamer. Het kabinet benadrukt wel dat het slechts om een verkenning gaat. Of het kabinet gaat ingrijpen en zo ja, met welke maatregelen, is nog ongewis.

Bovenstaande beelden zijn eerder uitgezonden door Hart van Nederland.

Hart van Nederland / ANP