Politiek
28 juli 2022, 06:20
Donderdag zorgen acties van boerendemonstranten opnieuw voor hinder op de wegen. Lees alles over wat er door het hele land gebeurt in deze liveblog.
A1 richting Apeldoorn, volledig afgesloten tussen Voorst en knooppunt Beekbergen
A1 richting Hengelo, twee rijstroken afgesloten bij Voorst
A7 in beide richtingen tussen Middenmeer en Abbekerk
A7 richting Heerenveen bij verzorgingsplaats Oude Riet (verkeer kan passeren via de vluchtstrook)
A28 richting Hoogeveen, drie rijstroken afgesloten bij knooppunt Lankhorst
A1 richting Hengelo, de oprit Markelo
A7 richting Heerenveen, de op- en afrit Frieschepalen
A7 richting Groningen, de afrit Frieschepalen
Rijkswaterstaat gaat aangifte doen van vernielingen die zijn aangericht aan de wegen, door onder meer het dumpen van afval en brandende hooibalen, en van bedreiging en laster. Dit meldt Michèle Blom, directeur-generaal Rijkswaterstraat, donderdag in de talkshow Renze. "Onze mensen worden bedreigd en geïntimideerd, niet alleen onze medewerkers maar ook de aannemers die wij inzetten om dit op te ruimen", aldus Blom in de talkshow. "Dit gaat echt te ver."
Op meerdere snelwegen zijn de afgelopen dagen dumpingen gedaan van onder meer asbest, afval, strobalen en autobanden uit protest tegen het stikstofbeleid van het kabinet.
"Het gaat om eigendom van ons dat is beschadigd. Om dat te herstellen worden kosten gemaakt. Die willen we gaan verhalen", bevestigt een woordvoerder van Rijkswaterstaat. Het gaat volgens hem om enkele honderdduizenden euro's. Bedreigingen komen bij Rijkswaterstaat onder meer binnen bij het klantcontactcentrum en de via de mail, aldus de zegsman.
Het Openbaar Ministerie zet zich er samen met de politie voor in om de mensen die zich schuldig hebben gemaakt aan strafbare feiten tijdens de boerenacties op te sporen en te vervolgen. "Er zijn nog geen aanhoudingen verricht, maar de verwachting is dat dit op termijn wel gebeurt", aldus de voorzitter van het College van procureurs-generaal van het Openbaar Ministerie (OM) Gerrit van der Burg in een verklaring donderdag.
"Vrijheid van meningsuiting is een groot goed. Het recht om te demonstreren is onderdeel van onze rechtsstaat. Maar het dumpen van mest en asbest en in brand steken van hooibalen op (snel)wegen is van een andere orde dan demonstreren en het leidt tot ernstige verkeersonveiligheid en is strafbaar. Dit is gevaarlijk voor weggebruikers en heeft al tot ongevallen geleid. Stop hiermee!", laat Van der Burg weten.
Hij noemt de strafbare gedragingen "ernstig en ondermijnend" en zegt ook dat er forse gevangenisstraffen staan op misdrijven als brandstichting. "Daders worden vervolgd en bestraft. Het OM handhaaft de wet."
Ook herhaalt Van der Burg dat mensen met een publieke taak, zoals politici, agenten, burgemeesters, hulpverleners en journalisten veilig hun werk moeten kunnen doen. "Het is onacceptabel dat zij keer op keer in hun werk - juist ten dienste van de samenleving - te maken krijgen met geweld en tot kop van jut worden gemaakt."
De boerenactievoerders die sinds het einde van de ochtend de snelwegen bij knooppunt Azelo afsloten, hebben hun blokkade opgebroken. Rond 16.45 uur kwam als eerste het verkeer richting Hengelo op gang, daarna gingen de trekkers die de andere kant op de wegen blokkeerden ook rijden.
LTO Nederland wil volgende week een "verkennend gesprek" voeren over het stikstofbeleid. De land- en tuinbouworganisatie is daarmee akkoord gegaan. Voorzitter Sjaak van der Tak stelt in een verklaring dat premier Mark Rutte hem in een telefoongesprek heeft toegezegd dat er voor het kabinet "geen taboes zijn". Dat had LTO als voorwaarde gesteld om aan te schuiven bij het gesprek, dat wordt geleid door bemiddelaar Johan Remkes.
Logistieke vervoerders zeggen begrip te hebben voor de acties van de boeren, maar roepen op ermee te stoppen. Grote vervoerder Jan de Rijk zegt dat de schaal van de acties nu groter is dan eerder en ook langer duurt. "Ik heb het gevoel dat het uit de hand loopt. Dit moet niet te lang duren, laten we vandaag stoppen", zegt topman Fred Westdijk. Commercieel directeur Onno Franken van transportbedrijf Van Rooijen noemt de acties "buitenproportioneel".
Meerdere wegen in het land, waaronder de A1 bij Voorst, een belangrijke doorvoerroute naar Duitsland, waren donderdagochtend afgesloten als gevolg van acties waarbij afval is gedumpt. Ook waren strobalen aangestoken en meerdere toe- en afritten afgesloten met in donker plastic gewikkelde hooibalen.
Franken zegt dat iedereen mag demonstreren, "maar niet op deze manier". "Mensen die er niks aan kunnen doen worden gestraft en met name de verkeersveiligheid komt in het geding." Westdijk vindt het "jammer" dat de acties zo lang duren. Ook waarschuwt hij dat de publieke opinie over de boeren kan kantelen. "Die hooibalen kunnen echt niet", vindt hij. "Ze moeten nu om tafel met de regering."
Transportbedrijf De Rijk zegt "niet op de acties te kunnen plannen", omdat niet duidelijk is waar ze gaan plaatsvinden. Met alle gevolgen van dien voor logistieke bedrijven die hun spullen moeten rondbrengen. Van Rooijen zegt al "uren" vertraging te hebben gehad door files als gevolg van de acties en er ook "geen rekening" mee te kunnen houden in de planning. "We kijken of er een binnendoorroute is, anders is het aansluiten", aldus Franken.
De Rijk, goed voor circa 850 trucks, neemt nog geen maatregelen, maar benadrukt wel dat de druk op planners fors is door tekorten bij klanten en de vakantie. Desondanks zegt Westdijk nog genoeg planners te hebben. "Verstoringen overdag zijn natuurlijk jammer, je hebt al moeite genoeg om de planning rond te krijgen. Hoe meer verstoringen erin zitten, hoe lastiger het is."
Franken spreekt al van gevolgschades die "in de tienduizenden euro's lopen", zoals tientallen zendingen die niet afgeleverd konden worden door eerdere acties. Klanten zijn volgens Franken begripvol. Van Rooijen rijdt met ongeveer honderd trucks in het land.
Over geleden schade kon Westdijk nog geen uitspraken doen, maar bepaalde klanten krijgen hun spullen niet op tijd. Winkeliers, waar bijvoorbeeld alleen in de ochtend afgeleverd mag worden, moeten soms een dag wachten.
De Nederlandse Politiebond (NPB) maakt zich zorgen over de boerenprotesten, zegt voorzitter Jan Struijs. "Politiemensen lopen op hun tandvlees", aldus Struijs, die ziet dat de politie overbelast en onderbezet is.
Vanwege de protesten moet de politie opschalen, waardoor ander werkt blijft liggen, zegt de NPB-voorzitter. "Intimidaties en bedreigingen moeten onderzocht worden, bijvoorbeeld die richting Rijkswaterstaat. Die zijn hartstikke ernstig, maar andere ernstige zaken blijven daardoor langer liggen, zoals zware zeden- en geweldsdelicten. Je betaalt er een grote prijs voor."
Struijs kan zich voorstellen dat sommige mensen de indruk krijgen dat de politie te weinig doet, maar volgens hem treedt de politie op naar eer en geweten "en met de mensen die we hebben". "Maar je bent wel de schaarste aan het verdelen. Naast de protesten zijn er ook veel andere 112-meldingen, zoals over dronken jongelui."
De voorzitter van de politiebond vindt het belangrijk dat mensen hun verontwaardiging over de agressie en het geweld blijven uitspreken. "Demonstreren is prima, maar niet op deze manier. Dat de politie zich niet met andere werkzaamheden kan bezighouden, brengt ook burgers in gevaar."
Tegen boerenacties zoals die van de afgelopen dagen moet hard en strafrechtelijk worden opgetreden. "Deze mensen beschouw ik niet als actievoerders, maar als extremisten. Ik adviseer iedereen om niet het gesprek (proberen) te voeren met de extremisten, want dat helpt niet en geeft hen een podium dat ze niet verdienen." Dat zegt de Nijmeegse burgemeester Hubert Bruls, als voorzitter van het Veiligheidsberaad, in een reactie op acties van de afgelopen dagen en de gevolgen daarvan.
Het Veiligheidsberaad bestaat uit de 25 burgemeesters die voorzitter zijn van een veiligheidsregio. Diverse veiligheidsregio's zijn al sinds dinsdagmorgen bezig om de achtergelaten troep van de actie op te ruimen. Bedrijven die meehelpen met opruimen zijn bedreigd. Gemeenten die omgekeerde vlaggen wilden laten weghalen moesten daarmee stoppen wegens bedreigingen. "Dit gaat alle grenzen te buiten", aldus Bruls.
Het is de burgemeesters in het verkeerde keelgat geschoten dat de protesten gepaard gaan met bedreigingen van hulpverleners, medewerkers van opruimbedrijven, politici en bestuurders. "Dit is moedwillige intimidatie, geweldpleging en vernieling. Hier moet hard tegen worden opgetreden", aldus Bruls. "Deze protesten zijn heftig en leiden tot gevaarlijke situaties."
Volgens Bruls staan de 'extremisten' niet voor de grote meerderheid van de boeren in het land. Die meerderheid verdient het om mee in gesprek te gaan, zegt hij, en om "in verbinding te zoeken naar oplossingen en perspectief".
De schoonmaakwerkzaamheden op de A1 bij Voorst zijn afgerond, meldt Rijkswaterstaat. Er is onder meer asbest verwijderd door een gespecialiseerd bedrijf. De weg is inmiddels weer vrijgegeven voor verkeer.
De politie is op zoek naar de daders die in de nacht van woensdag op donderdag op de afritten van de A7 afval hebben gestort en in brand gestoken. De snelweg gaat vanwege de vernieling komende week dicht voor reparatiewerkzaamheden.
Volgens de politie hebben "onverlaten" rond 04.20 uur onder andere hooibalen, mest, een koelkast en asbest op de afritten in brand gestoken. De snelweg was daardoor lange tijd dicht voor verkeer. Inmiddels is de weg weer vrijgegeven. De linker op- en afrit van de A7 blijven tot donderdag 17.00 uur dicht voor noodreparatie. De politie heeft tot nu toe geen meldingen gekregen van schade als gevolg van de actie. Ook zijn er geen meldingen van gewonden.
Vlaggenleveranciers hebben goede zaken kunnen doen in de afgelopen weken door de protestacties met omgekeerde vlaggen tegen het stikstofbeleid van het kabinet. "Wij hebben het gigantisch druk gehad met bestellingen door het land heen", zegt Marco van Daalen, eigenaar van de Vlaggenclub in Mijdrecht.
Door beelden te bekijken probeert de politie alsnog duidelijk te krijgen wie verantwoordelijk zijn voor het dumpen van afval op snelwegen. "Door veel beelden veilig te stellen op verschillende manieren zorgen we ervoor dat we ook op een later moment verantwoordelijken kunnen achterhalen en waar mogelijk aanhouden", laat de politie Gelderland weten.
Op woensdag had de politie gemeld dat het "lastig" zou worden om te achterhalen wie strobalen, afval en asbesthoudende materialen in brand hebben gestoken op snelwegen.
De snelwegen A35 en A1 rond knooppunt Azelo worden donderdagmiddag in beide richtingen geblokkeerd door een groep trekkers. Het verkeer staat volledig vast, ook via de vluchtstrook kan de blokkade niet gepasseerd worden. De actievoerders zijn op de weg aan het barbecueën. Zij melden dat zij rond 17.00 uur afgelost worden door een nieuwe ploeg demonstranten.
Bij de verkeersinformatiedienst van de ANWB is te zien dat de vertragingen rond de knooppunten Azelo en het nabijgelegen Buren oplopen. Ook op de omliggende wegen is het druk en neemt de vertraging toe. Volgens een ANP-fotograaf ter plaatse is er politie aanwezig, maar wordt er vooralsnog niet ingegrepen.
Een politiewoordvoerder laat weten de situatie op de wegen in de gaten te houden. "Als het nodig is, wordt er in afstemming met de gemeente opgetreden." Of dat gaat gebeuren bij de blokkade bij Almelo, kon de woordvoerder niet zeggen.
De politie is bezig om in beeld te krijgen wie verantwoordelijk zijn voor de boerenprotesten op snelwegen. "Door veel beelden veilig te stellen op verschillende manieren zorgen we ervoor dat we ook op een later moment verantwoordelijken kunnen achterhalen en waar mogelijk aanhouden", laat de politie Gelderland weten.
Op woensdag had de politie gemeld dat het "lastig" zou worden om te achterhalen wie strobalen, afval en asbesthoudende materialen in brand hebben gestoken op snelwegen.
Aannemers die door Rijkswaterstaat zijn gevraagd de gedumpte rommel op de snelweg A7 op te ruimen, beginnen daar niet mee omdat ze geïntimideerd worden. Dat bevestigt een woordvoerster van Rijkswaterstaat Noord-Nederland na berichtgeving van RTV Noord. "Landelijk gaat het om meerdere aannemers", zegt zij over de intimidaties en bedreigingen. "Eerst leek het noorden buiten schot te blijven, maar dat is dus toch niet het geval."
In de nacht van woensdag op donderdag dumpten tegenstanders van het stikstofbeleid van het kabinet op drie plekken op de A7 tussen Groningen en Drachten onder meer autobanden. Het verkeer wordt omgeleid via onder meer de vluchtstrook en een parkeerplaats. Ook een dag eerder waren er meerdere afvaldumpingen op snelwegen.
Caroline van der Plas zal de komende tijd niet in de media optreden, omdat ze wordt bedreigd. Dat laat de voorvrouw van de BoerBurgerBeweging (BBB) weten na berichtgeving van RTL Boulevard. "Ik voel me niet veilig op dit moment." Ze zegt meerdere berichten per week te ontvangen en heeft naar eigen zeggen al haar publieke optredens en werkbezoeken voor deze week en het weekend afgezegd.
"De anti-boerlobby of de anti-BBB-lobby draait op volle toeren. De haatberichten nemen in hevige mate toe en ook doodsbedreigingen komen nu binnen", aldus Van der Plas. "Kennelijk wordt BBB te groot in de peilingen en vinden mensen dan dat ze haat over je heen mogen storten."
Een groep trekkers blokkeert donderdag de weg tussen de knooppunten Buren en Azelo, aldus Rijkswaterstaat. De A1 en A35 bij Almelo is daardoor in beide richtingen dicht. Volgens de ANWB loopt de vertraging rond de knooppunten snel op.
De afgelopen tijd zijn er vaker boerenprotesten geweest waarbij trekkers langzaam reden op snelwegen of snelwegen blokkeerden. Daarmee wordt geprotesteerd tegen de stikstofplannen van het kabinet.
Meerdere trekkers rijden donderdagochtend op de A35 ter hoogte van Almelo in de richting van Enschede. Door de langzaam rijdende landbouwvoertuigen is er zo'n half uur vertraging, aldus een woordvoerder van de ANWB. Volgens de ANWB gaat het om ongeveer veertig trekkers. "We kunnen vooralsnog niet inschatten of ze stil gaan staan", aldus de ANWB-woordvoerder. Het is niet duidelijk of er politie aanwezig is.
Premier Mark Rutte vindt de "protestacties van een kleine groep boeren" op de snelwegen "onacceptabel" en levensgevaarlijk. Dat schrijft hij in een verklaring op Twitter. "Er zijn genoeg andere mogelijkheden om binnen de wet je onvrede te uiten. De meeste boeren doen dat ook."
Boerenactiegroepen Farmers Defence Force (FDF) en Agractie zeggen dat de regering de nieuwe boerenacties op en rond snelwegen kan stoppen door de stikstofplannen aan te passen. "Wij vinden de acties ook niet leuk, daarom moet de regering nu gaan bewegen", zo reageert Erik Luiten van Agractie.
FDF-voorzitter Mark van den Oever vindt ook dat het tijd wordt dat de regering actie onderneemt. "Want je merkt dat de boeren het niet meer pikken, en dat de acties verder escaleren. De regering moet per direct de acties beëindigen door de stikstofbrief van tafel te halen."
Overigens zeggen FDF en Agractie niet zelf bij de actie betrokken te zijn geweest. "We begrijpen de frustratie bij veel boeren en dat ze daar uiting aan geven. Maar wij roepen alleen op om te demonstreren binnen de grenzen van de wet", aldus Luiten van Agractie.
Er is vooralsnog niemand aangehouden voor de verschillende afvaldumpingen op meerdere snelwegen afgelopen nacht. Dat meldt een woordvoerder van de korpsleiding van de politie. "Met de middelen die wij beschikbaar hebben, gaan we eerst kijken wat er gebeurd is."
De grootste problemen op de A7 tussen Groningen en Drachten zijn inmiddels voorbij. Afgelopen nacht gebeurde daar door afvaldumping een ongeluk met meerdere voertuigen. Daarbij raakte niemand gewond. "De weg is daar niet helemaal meer dicht, maar er zijn bepaalde plekken waar mensen moeten oppassen." Zo zijn de op- en afritten bij Frieschepalen afgesloten. Ook is de A7 richting Heerenveen dicht bij verzorgingsplaats Oude Riet, omdat er rommel op twee rijstroken ligt.
Ook in Noord-Holland is een deel van de A7 afgesloten. Ter hoogte van Medemblik, tussen Middenmeer en Abbekerk, is de weg aan twee kanten dicht. Er zijn hooibalen en autobanden op en langs de weg gedumpt en in brand gestoken. Rond 08.00 zou de weg weer opengaan, maar tijdens opruimwerkzaamheden bleek dat er ook asbest tussen het afval zit. Rijkswaterstaat verwacht dat de weg richting Den Oever rond 09.00 uur wordt vrijgegeven en dat richting het zuiden rond 09.45 uur een rijstrook vrijkomt.
Naast de afgesloten stukken snelweg op de A7 en A1 zijn er meer plekken waar verkeershinder is. Ook op de A28 van Staphorst richting Meppel is maar één rijstrook beschikbaar omdat er troep op de weg ligt. "Het schijnt lastig te zijn om dat weg te krijgen. Alleen richting het noorden ondervinden weggebruikers daar hinder van."
Afgelopen nacht heeft er ook op andere plekken "het een en ander gespeeld", aldus de woordvoerder van Rijkswaterstaat. Zo zouden er op de A50 bij Apeldoorn strobalen zijn aangestoken in de berm. Tussen Meppel en Heerenveen zouden meerdere toe- en afritten zijn afgesloten met hooibalen gewikkeld in donker plastic. "Levensgevaarlijk in het donker", aldus de woordvoerder.
Hooi op A28 gedumpt. Persbureau Meter
Het opruimen van het afval op de A1 bij Voorst is van start gegaan. Rijkswaterstaat heeft een nieuwe aannemer gevonden die is begonnen met het opruimen van de rommel die daar woensdag uit protest gedumpt is door actievoerende boeren.
De aannemers die in eerste instantie de weg zouden schoonmaken, trokken zich terug na bedreigingen en intimidatie, aldus de woordvoerder. Welk bedrijf de klus nu heeft opgepakt, kon de woordvoerder niet zeggen. "Binnen Rijkswaterstaat hebben we verder gekeken naar andere aannemers die het werk konden doen. Gelukkig hebben we die toen gevonden."
Opruimwerkzaamheden op A1. SPS Media
De A1 ter hoogte van Voorst zal nog tot ver in de middag dicht blijven vanwege gedumpt afval. De laat Rijkswaterstaat weten aan Hart van Nederland. Door intimidatie van een aannemer werd woensdag besloten om de opruimwerkzaamheden te staken.
Inmiddels is er een nieuwe aannemer bereid gevonden het afval op te ruimen, al zal het werk nog een lange tijd in beslag nemen. De afsluiting zorgt voor lange files. Veel automobilisten die vanuit Deventer richting Apeldoorn over de A1 willen rijden slaan nu af bij afrit 21 in Voorst om via de N345 en A50 weer hun weg te vervolgen, wat voor meer dan een uur vertraging zorgt, aldus de ANWB.
Door acties op en rond de A7 in Groningen, Friesland en Noord-Holland zijn in de nacht van woensdag op donderdag meerdere wegen afgesloten. Tussen Groningen en Drachten vonden door afvaldumping zeker twee ongelukken met meerdere voertuigen plaats.
Nabij Medemblik in de provincie Noord-Holland zijn hooibalen in de fik gezet. Rijkswaterstaat heeft de weg daar afgezet op last van de brandweer, waardoor de weg tussen Hoorn en Den Oever in beide richtingen dicht is. De brandweer is aanwezig om het vuur te blussen en ook de politie is ter plaatse.
Hooibalen in brand gestoken op A7 bij Medemblik. HFV/Glocal Media
Op de A7 bij Midwolde in de provincie Groningen heeft in de nacht van woensdag op donderdag een aanrijding met meerdere voertuigen plaatsgevonden als gevolg van afvaldumping op de snelweg. Er is niemand gewond geraakt. De aanrijding vond plaats rond 02.45 uur. Volgens de politie waren er onder meer autobanden op de weg gedumpt. Ook op andere plekken ligt afval.
Bij Frieschepalen vond rond 03.45 uur eveneens een ongeluk plaats. De weg wordt tussen Groningen en Drachten afgesloten.
De politie onderzoekt wie er verantwoordelijk is voor het dumpen van het afval en vraagt weggebruikers hun rijgedrag aan te passen. "Er kan plotseling op elke plek afval worden gedumpt en dit kan leiden tot zeer gevaarlijke situaties", aldus de politie op Twitter. Rijkswaterstaat gaat de weg vrijmaken.
Woensdagavond hebben boeren opnieuw hun onvrede laten blijken. Op meerdere plekken in het land gingen er hooibalen in de fik. Zo worden er bij de A2 bij Breukelen, op de A1 bij Kootwijk en bij de afslag Holten/Lochem hooibalen in de fik gestoken. Op de A50 staat inmiddels een deel van de berm in de fik. Beelden hiervan gaan rond op social media.
Hart van Nederland/ANP
Beeld: Rijkswaterstaat/Persbureau Meter/SPS Media
Deel dit artikel
Ja, ik wil graag wekelijks de nieuwsbrief van Hart van Nederland ontvangen met daarin het laatste nieuws en aanbiedingen die wijzelf of in samenwerking met onze partners organiseren.
Meld je aan om wekelijks onze nieuwsbrief te ontvangen. Je kan je altijd uitschrijven. Persoonsgegevens worden verwerkt in overeenstemming met de Privacyverklaring van Talpa Network.