Gevaar kankerverwekkende uitstoot asfaltfabriek 'slecht gecontroleerd', Nijmegen is er klaar mee

Nederland telt tientallen asfaltfabrieken met uitstoot van schadelijke stoffen, maar de controles falen. Dat claimt hoogleraar milieuchemie Jacob de Boer. In Nijmegen proberen mensen al een hele tijd zo'n fabriek gesloten te krijgen, want uit een onderzoek uit juni blijkt dat er kankerverwekkende stoffen in de lucht zitten, maar nieuwe controles lijken er nog niet van te komen.

"Er moet heel snel weer worden gemeten", vindt VVD-commissielid Niek Kraut. "Het is onbegrijpelijk dat er sinds juni al niet meer gemeten is. Naar aanleiding van de eerste meting had al moeten worden ingegrepen. Zodra weer blijkt dat de norm overschreden wordt, moet de fabriek dicht."

Kankerverwekkende stoffen

De zorgen zijn serieus in de Nijmeegse wijk Hees, op steenworp afstand van asfaltfabriek APN. "Mijn vrouw is overleden aan kanker", vertelt een bewoner aan Hart van Nederland, "En ik heb nu zelf kanker. En ik ben niet de enige."

In een uitgelekte brief stond dat tijdens een meting in juni 17 keer zo veel gevaarlijke stoffen werden gemeten als volgens de norm toegestaan. Deze stoffen, zogenaamde polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's), komen vrij als asfalt wordt gerecycled en zouden kankerverwekkend zijn.

En het zijn niet alleen de PAK's maar ook de uitstoot van het kankerverwekkende benzeen dat een landelijk probleem vormt bij asfaltrecycling. Verspreid over het hele land staan er ruim dertig fabrieken waar asfalt wordt gerecycled. Politiek is er weinig wil om dat recyclen te stoppen, omdat de wens juist bestaat om wegen voor een deel met hergebruikt asfalt aan te leggen. Maar juist bij het opwarmen van asfalt om het te recyclen komen deze gevaarlijke stoffen vrij.

Locaties asfaltfabrieken in Nederland:

Falende controles

De afgelopen jaren wordt steeds duidelijker hoe gevaarlijk deze stoffen zijn. "De normen gaan daarom ook steeds naar beneden", vertelt De Boer. Probleem is echter de falende controles, ziet de hoogleraar. "Als de overheid niet meet, laat je het helemaal over aan de bedrijven. En we zien vaak genoeg dat zij dit zelf niet goed genoeg doen."

Ook bij de ene meting in Nijmegen worden de nodige vraagtekens gezet door asfaltfabriek APN. "Bij de laatste indicatieve emissiemeting waar een grote overschrijding is geconstateerd, is de uitstoot van APN door de Omgevingsdienst op een andere manier beoordeeld dan wettelijk geregeld. APN is nooit gehoord/betrokken bij deze eenzijdige wijziging van de spelregels. In het verleden zijn er nooit afwijkingen geconstateerd." De fabriek geeft aan graag met de gemeente en bewoners in gesprek te gaan.

Oplossingen kosten veel geld

Wat moet dan de oplossing zijn? Volgens De Boer kunnen betere filters de uitstoot meer afvangen, ook al is dat duur. Vanuit de sector zelf is er ook goede hoop dat bedrijven dit zelf kunnen oplossen, maar "die ambitie is kostbaar en ingewikkeld en heeft een groot effect op de bedrijfsvoering van de verschillende producenten en mogelijk op de uitvoering van wegenbouwprojecten", waarschuwt Ron Wesseling van de Vakgroep Bitumineuze Werken, dat onderzoek deed naar de manier om de benzeenuitstoot te verminderen.

"Alleen als het ministerie en de opdrachtgevers bereid zijn tot samenwerking met de asfaltproducenten om de afzonderlijke duurzaamheidsambities gezamenlijk en eenduidig te formuleren en afspreken om zich er naar te gedragen, is een snelle realisatie mogelijk tegen aanvaardbare investeringskosten voor alle partijen."