Hoe worden de reststemmen verdeeld?

De stemmen komen uiteraard nooit precies uit om de 150 zetels te verdelen. De zogeheten reststemmen worden over de restzetels verdeeld. Dat gebeurt op de volgende manier: Het totaal aantal stemmen wordt bij elkaar opgeteld en vervolgens gedeeld door het aantal volle zegels, plus 1. Dan krijgt elke partij een gemiddeld aantal stemmen per zetel. De partij die op het hoogste gemiddelde per zetel uitkomt krijgt vervolgens de restzetel.

Voorbeeld:

Drie partijen doen mee met verkiezingen waarbij 20 zetels te verdelen zijn en 2290 mensen hebben gestemd. Dat betekent dat je als partij voor iedere zetel dan 114,5 stemmen nodig hebt. Partij A heeft 1280 stemmen gekregen, partij B heeft er 610 stemmen en partij C heeft er 400. Partij A krijgt dan 11 zetels (2290 / 114,5 = 11,170), partij B krijgt 5 zetels (610 / 114,5 = 5,33) en partij C krijgt 3 zetels (400 / 114,5 = 3,49). Er blijft dan één restzetel over om te verdelen (11 + 5 + 3 = 19). Vervolgens wordt gekeken naar het gemiddelde aantal stemmen per hele zetel. Partij A scoort 106,67 (1280 stemmen / 12 (11 volle zetels +1) ), partij B scoort 101,67 ( 610 / 6 ) en partij C komt uit op 100 (400 / 4). Aangezien partij A het hoogste gemiddelde heeft, krijgt deze partij restzetel.

Zijn grote partijen dan niet in het voordeel?

Ja, dat klopt. Daarom is het mogelijk om als partij een zogeheten lijstverbinding aan te gaan met een andere partij. Als de restzetels worden verdeeld, worden de stemmen van de twee verboden bij elkaar opgeteld, waardoor je samen een grote kans hebt om de restzetel te verdelen.

En als er meer dan één restzetel te verdelen is?

Als er meerdere restzetels te verdelen zijn, wordt de hierboven omschreven procedure keer op keer herhaald. Als een partij dan eerder al een restzetel heeft gekregen, is het gemiddelde aantal stemmen per zetels minder en is er dus minder kans op een nieuwe restzetel. Toch komt het soms wel voor dat één partij meerdere restzetels krijgt.

Zijn er nog uitzonderingen?

Eigenlijk maar één: je moet minimaal één volle zetel hebben behaald om in aanmerking te komen voor een restzetel.