GroenLinks grote winnaar gemeenteraadsverkiezingen, D66 levert veel in

Na de laatste exitpolls ziet het er naar uit dat GroenLinks afstevent op, zoals Jesse Klaver zegt, een 'historische zege'. In de steden Amsterdam en Utrecht kwam de partij van Klaver als de grootste uit de bus. Waar er een winnaar is moet er ook een verliezer zijn en afgaand op de laatste exitpolls lijkt het er op dat D66 de grootste verliezer gaat zijn. Waar de VVD zich weet te handhaven en in sommige gemeente zelfs licht weet te winnen, lukt het D66 niet om de winst van de vorige gemeenteraadsverkiezingen 'vast te houden''.

Klaver trots op historische overwinning

De verkiezingsoverwinning die zich voor GroenLinks aftekent is weer ''historisch'', vindt voorman Jesse Klaver. De klapper die zijn partij in Amsterdam en op veel andere plaatsen maakt, is volgens hem ''een belangrijke stap naar de brede volkspartij'' die GroenLinks wil worden. ''O, wat kan dit een mooie avond worden'', zei Klaver even na de exitpoll met de voorspelling dat GroenLinks veruit de grootste partij zal worden in Amsterdam. ''Wat ben ik trots! En iedereen die denkt dat we het nu rustig aan gaan doen: no fucking way! We zijn net begonnen.'' Klaver roemde de ''campaigners die blauwbekkend langs de deuren gingen. We gingen de kantines in en ja, daar is weleens om gelachen. Wat moet je nu in zo'n kantine? Nou: luisteren. Luisteren naar de zorgen van mensen.''

Razend trotse Rutte

Ook de VVD heeft goede zaken gedaan tijdens de gemeenteraadsverkiezingen. VVD-leider Mark Rutte denkt met zijn partij ''voor het eerst bij gemeenteraadsverkiezingen de grootste partij van Nederland te worden''. Hij wees op ''prachtige winstcijfers'' in Den Haag en andere grote steden en verwacht het CDA te kunnen aftroeven. ''De avond is nog jong, maar we mogen razend trots zijn'', zei Rutte. ''Het ziet er echt mooi uit. Fantastisch. Werkelijk een schitterende uitslag lijkt zich vanavond af te tekenen.'' De premier prees ''het werk van duizenden mensen die onvermoeibaar bezig zijn geweest om in al die steden en dorpen te zorgen voor een sterk liberaal geluid''.

Pechtold: 'Zilver, maar op het podium'

D66-leider Alexander Pechtold wil zich niet uit het veld laten slaan door de verliezen waarop zijn partij afstevent. ''We hadden goud, maar hebben in veel gemeenten nu zilver'', zei Pechtold. ''We hebben ingeleverd'', maar wel ''een plek op het podium''. ''We hadden goud, maar hebben in veel gemeenten nu zilver'' - Alexander Pechtold, De D66-voorman feliciteerde GroenLinks, dat de sociaalliberalen in de grote steden de loef afsteekt. Hij sprak zijn zorg uit over de versplintering van de gemeentepolitiek, met tal van kleine of hooguit middelgrote partijen. Het is een enorme uitdaging om nu colleges te vormen, zei hij, en des te belangrijker om ''samen te werken en te verbinden''. Ook nu zich een nederlaag aftekent, staat D66 klaar om weer te gaan besturen. ''Voor bestuursverantwoordelijkheid zal D66 nooit weglopen. Sterker nog: die pakken we weer!''

Dubbel beeld voor PvdA

De uitslagen van de gemeenteraadsverkiezingen geven een dubbel beeld voor de PvdA. De sociaaldemocraten hebben het beter gedaan dan bij de landelijke verkiezingen vorig jaar, benadrukt PvdA-leider Lodewijk Asscher. Het is een betere score dan een jaar geleden, aldus Asscher tegen de NOS. ''In de meeste plaatsen gaan we een aantal procenten omhoog'', zegt hij. Maar hij erkent ook dat er verliezen worden geleden. In grote steden als Amsterdam is de PvdA gehalveerd, volgens voorlopige uitslagen. Het resultaat bij de landelijke verkiezingen vorig jaar betekende een gigantische klap, aldus Asscher. Hij kondigde toen al herstel aan, maar ook dat het even zou gaan duren.

Gemengde gevoelens voor Marijnissen en haar SP

Lilian Marijnissen had een gemengd gevoel na de exit polls van de gemeenteraadsverkiezingen. Vooral de voorlopige voorspellingen in de grote steden kwamen behoorlijk hard aan voor haar SP. ''Er is voor ons duidelijk werk aan de winkel in de grote steden. Verder leven de peilingen een wisselend beeld op'' - Lilian Marijnissen, Partijleidster SP ''Toen ik uitkomsten van die polls zag, dacht ik wel even; oeps!'', zei Marijnissen in haar geboorteplaats Oss. ''Er is voor ons duidelijk werk aan de winkel in de grote steden. Verder leven de peilingen een wisselend beeld op. In sommige gemeenten leveren we in, blijven gelijk of hebben we een mooie uitslag. In Oss worden we heel groot, dat is één ding dat zeker is.'' Marijnissen heeft vertrouwen in de toekomst. ''Ik ben trotst dat ik voorop mag gaan en we de komende periode door kunnen bouwen. Ik weet dat de rode jassen zich niet alleen laten zien rond de verkiezingen, maar altijd.''

CDA handhaaft zich

Waar andere partijen winnen en verliezen handhaven sommige partijen zich. Volgens CDA-leider Sybrand Buma is het CDA zo'n partij. Hij wees op de grote verantwoordelijkheid die dat voor de christendemocraten betekent. ''Het CDA zal die nemen, het CDA zal bereid zijn die verantwoordelijkheid te nemen waar dat kan'', zei Buma in een eerste reactie op de uitkomst van de gemeenteraadsverkiezingen. Hij benadrukte de grote verschillen per gemeente. Het CDA handhaaft zich ''als grote belangrijke partij voor alle gemeenten van Nederland'', aldus Buma.  

Nieuwe partijen doen goede zaken

De nieuwe partijen zoals PVV, DENK en Forum voor Democratie die in veel gemeenten voor het eerst mee hebben gedaan aan de verkiezingen hebben ook goede zaken gedaan. DENK is  ''bijzonder trots'' op de eerste exitpolls, waarin de partij in meerdere steden in de gemeenteraad lijkt te komen. ''DENK is in een klap de vierde partij geworden in Rotterdam. Dat zien we in het hele land. Het betekent dat het politieke landschap verandert, dat groepen hun plek opeisen, maatschappelijk, in het bedrijfsleven en dus ook in de politiek'', aldus partijleider Tunahan Kuzu. ''Wij zijn de partij van de nieuwe Nederlander.'' - Tunahan Kuzu, Partijleider DENK ''Wij zijn de partij van de nieuwe Nederlander. We zijn er in geslaagd mensen die het vertrouwen in de politiek hadden verloren weer naar de stembus te trekken. Mensen die zich niet gehoord voelden'', stelt Kuzu. ''In Rotterdam zijn wij de grootste winnaar. Leefbaar is de grootste verliezer.'' Ook de Forum voor Democratie (FvD) heeft zich op de kaart gezet. Thierry Baudet, voorman van FVD, blijft optimistisch nu zijn partij op twee zetels lijkt te eindigen in de Amsterdamse gemeenteraad. ''Dit is een prachtig resultaat. Er is nog geen stem geteld, dus we moeten nog zien waar het op eindigt'', zei hij in een eerste reactie. ''Maar als we twee zetels krijgen dan zijn we daar ontzettend blij mee.'' 'Als we twee zetels in de raad hebben, kunnen we al zo ontzettend veel doen. Kunnen we al zoveel aan het licht brengen, zoveel spaken tussen de wielen steken, zoveel tegels lichten.'' - Thierry Baudet, Partijleider Forum voor Democratie FVD doet voor het eerst mee in Amsterdam en stond in de peilingen op voorhand op vier zetels. Van teleurstelling wil Baudet echter niets weten. ''Zo denk ik niet, dat is een beetje een oude manier van denken. Ik ben blij met het mandaat van de kiezer'', zei hij. ''Als we twee zetels in de raad hebben, kunnen we al zo ontzettend veel doen. Kunnen we al zoveel aan het licht brengen, zoveel spaken tussen de wielen steken, zoveel tegels lichten.'' Of de FVD-voorman kan bedenken waarom de voorspelling woensdag uitslag lager uitvalt dan de eerdere peilingen? ''Er zijn allerlei redenen waardoor je wat lager kunt uitkomen, maar ik wil benadrukken dat er nog geen stem is geteld.'' In de zaal waar de partij bijeen is, klonk gejuich nadat de eerste prognose bekend was gemaakt. Ook uitten de FVD'ers hun blijdschap over het verlies van gevestigde partijen als D66 en SP. Bij de winst van GroenLinks klonk boe-geroep.