De stemmen zijn geteld. Wat nu?

De stemmen zijn geteld en de zetels zijn verdeeld. Maar hoe gaat het nu verder? Opvallend genoeg zijn er nagenoeg geen officiële regels voor de procedure. Toch gaat het heel lang op dezelfde manier, gebaseerd op ongeschreven staatsrecht en gewoontes. Het enige wat over deze procedure in de grondwet staat is dat het staatshoofd (Willem-Alexander voor de eerste keer) het oude kabinet moet ontslaan en het nieuwe kabinet moet benoemen. De procedure die in de praktijk altijd wordt gevolgd is als volgt: informatie, coalitieakkoord, formatie en beëdiging.

De informatie

Het woord verraadt al wat er in de eerste fase gebeurt: er wordt informatie ingewonnen. Koning Willem-Alexander benoemt de informateur, Of zo ging het voorheen altijd. Dit jaar is besloten dat de informateur wordt gekozen na een debat in de Tweede Kamer. Deze gaat vervolgens met de verschillende partijen praten om te kijken met wie zij bereid zouden zijn om te regeren. En hij/zij is verantwoordelijk voor de eerste onderhandelingen tussen de partijen die mogelijk het kabinet gaan vormen. In deze rol is het opstellen van het coalitieakkoord een van de belangrijke taken van de informateur. Hierin staan de grote lijnen en belangrijkste doelstellingen voor het nieuwe kabinet. Als dit akkoord er ligt, stelt de informateur bij de Tweede Kamer voor om een formateur te benoemen.

Formatie

De formateur is meestal de nieuwe minister-president, daarom wordt de lijsttrekker / fractievoorzitter van de grootste partij in de coalitie vaak gekozen als de formateur. Deze formateur gaat vervolgens met de andere partijen in de coalitie praten om, zoals de functie al verraadt, het kabinet te formeren. Dit komt erop neer dat de formateur de ministersposten verdeelt over de partijen. Daarna wordt gekeken welke personen van die partijen vervolgens minister of staatssecretaris worden. Als de nieuwe ministers vervolgens verklaren akkoord te gaan met het coalitieakkoord. Daarna wordt de nieuwe regering beëdigd door de koning.