Demissionair kabinet weer compleet? 'Knapen en Kamp vervangen Kaag en Bijleveld'

De huidige demissionaire ministersploeg komt weer op volle sterkte: na het opstappen van Sigrid Kaag (D66) en later Ank Bijleveld (CDA) vanwege de Afghanistan-crisis zouden Ben Knapen (CDA) en Henk Kamp (VVD) toetreden tot het kabinet, melden Haagse bronnen dinsdag.

De 70-jarige Knapen is de beoogde opvolger van Kaag als minister van Buitenlandse Zaken. Hij is nu nog CDA-fractievoorzitter in de Eerste Kamer en kent het departement goed: in het eerste kabinet-Rutte was hij staatssecretaris van Buitenlandse Zaken. Naast Europese Zaken hield hij zich toen ook bezig met Ontwikkelingssamenwerking.

Kamp (69) is een veteraan aan het Binnenhof. Hij was jaren Tweede Kamerlid voor de VVD en zat in verschillende kabinetten onder leiding van Jan Peter Balkenende en later Mark Rutte. Defensie is geen onbekend terrein voor hem: van eind 2002 tot begin 2007 al minister van dat departement. Op dit moment is Kamp voorzitter van zorgbranchevereniging ActiZ.

Kabinet lijkt een duiventil

Het derde kabinet-Rutte is onderhand een duiventil geworden: sinds de huidige regeringsploeg bijna vier jaar geleden begon zijn maar liefst negen ministers en drie staatsecretarissen vertrokken. Sommigen wegens ziekte, zoals Bruno Bruins en Bas van 't Wout, anderen voor een nieuwe baan (Stientje van Veldhoven en Cora van Nieuwenhuizen).

Twaalf bewindspersonen die hun functie teruggeven klinkt misschien nog niet eens als zo ontzettend veel. Maar als je bedenkt hoeveel er moet worden geschoven binnen het kabinet begint het te duizelen. Portefeuilles worden opnieuw verdeeld, ministersposten worden opgeknipt, staatsecretarissen worden minister en soms worden er vervangers gezocht.

De toekomst van Rutte?

Wat doet deze stoelendans met de reputatie van dit kabinet, en met de reputatie van Rutte in het bijzonder? Vele van de oorspronkelijke zestien ministers en acht staatssecretarissen zullen we niet snel meer terugzien in de politiek. Al dat gestuntel doet natuurlijk wat met de geloofwaardigheid van een regering, er ontstaat een beeld van een club brekebeentjes.

Op 15 januari van dit jaar struikelde dit kabinet al over de toeslagenaffaire. Rutte lijkt nog even verder te kunnen, maar de kans op een kabinet-Rutte IV dat de rit uitzit lijkt vrijwel nihil. Als zo'n kabinet er komt zullen de parlementaire enquêtes over de toeslagenaffaire, de gaswinning en het coronabeleid de positie van Rutte vrijwel zeker onhoudbaar maken. 

Hart van Nederland/ANP